2024’ün en büyüleyici bilim fotoğrafları: İşte evrenin sırları ve doğanın büyüsü

2024 yılı, sadece bilimsel gelişmelerin değil, aynı zamanda teknolojinin sanatsal yönünün de kendini gösterdiği bir yıl olarak tarihe geçti. Bu yıl, okyanus derinliklerinin bilinmeyenlerini keşfetmekten, uzayın derinliklerine doğru yaptığımız yolculuklarla evrenin sınırlarını zorlamaya kadar birçok önemli keşfe tanıklık ettik.

İşte Bilim ve Teknik dergisine göre, 2024’ün en dikkat çekici bilim fotoğrafları:

JAMES WEBB UZAY TELESKOBU'NDAN PERSEUS'A MUHTEŞEM BİR BAKIŞ

James Webb Uzay Teleskobu, 27 Ağustos 2024’te, Perseus Takımyıldızı'ndaki NGC 1333 bulutsusunun etkileyici bir fotoğrafını yayımladı. NGC 1333, Perseus moleküler bulutunun bir parçası olarak, yaklaşık 960 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor. Fotoğrafta, turuncu tonlarında görülen bölgeler, kızılötesi ışıkla parlayan gaz ve toz bulutlarını temsil ediyor. Bu bölgeler, moleküler bulutların yoğun yapısını ve enerji dolu ortamını yansıtıyor. Genç yıldızlar ise etraflarındaki gaz ve toz bulutlarını, mavi tonlarda ışık saçan bir şekilde aydınlatıyor. Bu mavi ışık, genç yıldızların etraflarındaki malzemeleri ısıtarak bu ışığı yaymalarına neden oluyor.

TSUCHINSHAN-ATLAS KUYRUKLU YILDIZI 

28 Eylül 2024 tarihinde, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) görevli bir astronot, Tsuchinshan-ATLAS kuyruklu yıldızının etkileyici bir fotoğrafını çekti. Bu görüntü, kuyruklu yıldızın yörüngesindeki hareketini sürdürürken, Güneş’in en yakın noktasından geçtiği sırada kaydedildi. Kuyruklu yıldız, Güneş'e yaklaştıkça yapısındaki buz süblimleşip gaz hâline dönüşerek kuyruk oluşturdu. Güneş rüzgârlarının etkisiyle gaz, plazma kuyruğuna dönüşürken, toz parçacıkları da toz kuyruğunu meydana getirdi. 12 Ekim’de Dünya’dan 70 milyon km uzaklıktan geçtiğinde, kuyruklu yıldızın parlaklığı 1,2 kadir mertebesine ulaştı. Bu kuyruklu yıldız ilk kez 9 Ocak 2023’te Çin’deki Mor Dağ Gözlemevi tarafından gözlemlendi.

BAKTERİ "YİYEN" VİRÜS BUKETLERİ

Kanada’daki McMaster Üniversitesi’nden araştırmacılar, bakteriyofajların (bakteri yiyen virüsler) yüksek basınçta karbondioksit ile işlenerek çiçek buketleri gibi üç boyutlu yapılar oluşturduğunu keşfetti. Bu bakteriyofajlar, kendiliğinden organize olup mikro ve makro ölçekte yapılar oluşturabiliyor ve hedef bakterilere 100 kat daha verimli bağlanabiliyor. Bu yenilikçi yöntem, belirli bakteri türlerini hedef alarak yok etmeye yardımcı olurken, yararlı mikroorganizmaların korunmasına da olanak tanıyor. Ayrıca, hastalıkların tespiti ve tedavisinde yenilikçi çözümler geliştirilmesine katkı sağlayabilir.

SU ALTININ "DARTH VADER"I: SÜPER DEV İZOPOD

Bilim insanları, Güney Çin Denizi'ndeki Spratly Adaları yakınlarında, Yıldız Savaşları filmindeki Darth Vader karakterine benzeyen dev bir izopod türü keşfetti. Bu yeni tür, Bathynomus vaderi olarak adlandırıldı çünkü baş kısmı, Darth Vader'ın miğferini andırıyor. İzopodlar, deniz omurgasızlarından olup yaklaşık 10.000 türü bulunuyor ve farklı yaşam alanlarında yaşayabiliyorlar. En büyük izopod türleri ise “dev izopod” olarak bilinen Bathynomus cinsine ait. Bathynomus vaderi türünün boyu yaklaşık 32,5 cm’ye ulaşırken, bilinen en büyük tür olan Bathynomus jamesi, 50 cm’ye kadar büyüyebilir ve 2,6 kg'a kadar ağırlık alabilir.

ETNA YANARDAĞI'NIN DUMAN HALKALARI

6 Nisan 2024’te çekilen bu fotoğraf, Etna Yanardağı'nın üzerinde oluşan volkanik girdap halkalarını gösteriyor. Bu halkaların nasıl oluştuğuna dair ilk açıklama, 19. yüzyılın sonunda İskoçyalı Fizikçi Sir William Thomson tarafından yapılmıştı. Girdap halkaları, yanardağlar üzerindeki patlamalar sırasında magma ve sıcak gazların atmosferle etkileşimi sonucu meydana gelir. Volkanik patlama sırasında, magma "volkan bacası" adı verilen kanal boyunca yükselir ve yüzeye ulaşarak hızla atmosfere doğru hareket eder. Bu süreçte, magmanın içindeki gazlar yoğunlaşmaya başlar ve bu yoğunlaşan gazlar, kraterin kenarları boyunca dönerek halka şeklini alır.

BEYİN TÜMÖR HÜCRELERİNİN MİKROSKOBİK GÖRÜNÜMÜ

2024 Nikon Küçük Dünyalar Mikrofotoğrafçılık Yarışması’nda birinci olan bu fotoğraf, başkalaşmış fare beyin tümör hücrelerini gösteriyor. Augusta Üniversitesinden Dr. Bruno Cisterna ve Dr. Eric Vitriol tarafından çekilen görüntüdeki renkli kısımlar, aktin filamentlerini, mikrotübülleri ve hücre çekirdeklerini yansıtıyor. Aktin filamentleri ve mikrotübüller, hücrenin iskeletini oluşturan ve hücre içindeki taşıma süreçlerinde kritik rol oynayan yapılar olarak öne çıkıyor. Bu yapılarla ilgili işlevsel bozukluklar, sinir hücrelerinde yapısal hasarlara yol açabiliyor ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların temeline iniyor.

DÜNYANIN EN GÜÇLÜ ROKETİNİ HAVADA YAKALAMAK

Dünyanın şu ana kadar geliştirilmiş en güçlü roket sistemi olan Starship, 2023 yılında ilk uçuşunu gerçekleştirerek uzay araştırmalarında önemli bir adım atmıştı. 2024 yılına gelindiğinde ise test uçuşları başarıyla devam etti ve 13 Ekim'deki beşinci testinde büyük bir dönüm noktası yaşandı. Starship'in roket bölümü olan SuperHeavy, fırlatma bölgesine geri döndü ve fırlatma kulesinde kurulu “Mechazilla” adlı kollar tarafından havada yakalandı.