7 milyon konut riskli
Kentlerin afetlere hazırlanmaması canlar alıyor, evsiz, işsiz bırakıyor. 2021 yılı temmuz ayında Meclis Araştırması Komisyonunun hazırladığı raporda ülkemizde 7 milyon konutun riskli olduğuna dikkat çekildi.
Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları tahliye etme ve yıkma yetkisi ilçe belediyelerinde.
Ancak bir binanın depreme dayanıklı olup olmadığına ilişkin süreçlerin denetimi vatandaşın inisiyatifine bırakılmış durumda. Zemin sağlamlılığı, dayanıksız olması halinde evi tahliye etme gibi masrafları düşündüğünde vatandaşlar maddi durumdan kaynaklı yapı denetimini yaptıramıyor.
Yaşanan son depremler binalardaki yapı denetimini, tedbirleri bir kez daha gündeme getirdi. Bu konuda Meclis Araştırma Komisyonu'nun 2021 temmuz ayında hazırladığı rapor da binaların durumunu gözler önüne serdi.
Depreme ilişkin alınacak tedbirlerin yer aldığı rapora göre, Türkiye’de yaklaşık 28,6 milyon konut bulunuyor. Raporda, bunların yaklaşık 6,7 milyonunun depreme karşı dayanıksız olduğu kaydedildi.
2000 yılı öncesi yapılan binalara dikkat çekilen raporda, “Hasar görebilirliği yüksek olduğu değerlendirilen 6 ila 7 milyon arasında konutun en kısa zamanda dönüştürülmesi gerektiği tahmin edilmekte" denildi.
Raporda, Türkiye genelinde 213 bin 533 riskli yapı tespiti yapıldığı 186 bin 275 binanın yıkımının gerçekleştirildiği belirtildi.
Rapora göre, şu ana kadar değerlendirmeye tabi tutulan yapılar yüzde 99 seviyesinde “riskli”. Riskli binalarda öngörülen güçlendirme uygulamalarının maliyetinin binanın yeniden yapım maliyetinin yüzde 40 ve altında kalması durumunda güçlendirme tavsiye edilmektedir.
Evini güçlendirmek isteyenler için güçlendirme kredisi 2022 yılında 160 bin liradan 240 bin liraya çıktı. Faiz desteği de 400 baz puandan 600 baz puana yükseldi. Vatandaş aylık yüzde 1.5 oranlı dönüşüm kredi kullanıldığında, bunun yüzde 0.50’sini bakanlık karşılayacak.
Yine rapora göre ülkemizde 1939 Erzincan Depremi’nin ardından günümüze kadarki süreçte toplam 10 yönetmelik yürürlüğe konuldu. Raporda, yapıların depremde hasar almasının asıl nedeninin yönetmelik şartlarının yetersizliği değil, kurallara uyulmaması olduğu ifade edildi. Kalitesiz malzeme ve işçilik uygulamalarının da hatalı olduğu hatırlatıldı.