Öncelikle yazımın başında belirtelim.
Batılı ülkelere karşı vermiş olduğumuz "TAM BAĞIMSIZLIK" mücadelesini sadece siyasi ve askeri olarak değil aynı zamanda ekonomik olarak da vermek zorundayız.
Ekonomimize katkı sağlayacak her türlü kaynak ülkemiz için çok önemlidir. Bu kaynaklardan birisi de değerli taş ve madenlerimizdir.
Değerli taş ve madenler konusunun özellikle üzerine gidilmesi gerektiğini düşünüyorum. Çünkü değerli taşlar ve madenlerimiz ülkemizi şahlandıracak yer altı kaynaklarımızdandır.
Yine önemle belirtmem gerekir ki, ne zaman "değerli taşlar ve madenler" konusu açılsa, hemen akla değerli taş ve maden arayıcısı Metin Uysal ile yapmış olduğum röportajlar gelmektedir. Esasında zaten bu yazı, Metin Uysal'ın daha önceki açıklamalarından yararlanarak yazılmıştır.
Bu röportajları özetlersek bundan 20 sene öncesine kadar altın madeninde yaşadığımız sorunun benzerini elmas, yakut, safir gibi değerli taşlarda da yaşamış olabileceğimizdir.
Nasıl ki bundan 20- 30 yıl önce altın madeni ülkesi Türkiye hakkında "Altın yok!" deniliyorsa aynı olumsuz düşünce değerli taş ve madenler üzerinden yapılmakta, değerli taş ülkesi olan Türkiye'de "Değerli taşlar yok!" denilmektedir.
Bu kişilere göre Türkiye neredeyse "olmazlar" ve "imkansızlıklar" ülkesidir.
Oysa ki; Türkiye'nin değerli taş zenginliği, bulunan doğalgaz ve petrol yatakları kadar çok önemlidir. Ama maalesef bu zenginliğimiz bilinmemektedir, bu zenginliğimiz yer altında çıkarılmayı beklemektedir.
Diğer taraftan bu yazımızın konusu olan "Türkiye'de elmas var mı?" sorusunun cevabını verelim!
Cevap: Evet, Türkiye'de elmas vardır ve bulunmuştur. Üstelik bulunan elması Çinli ve Türk bilim insanları bulmuştur. Çin Yer Bilimleri Üniversitesi (WUHAN), Çin Jeoloji Bilimleri Üniversitesi, Miami Üniversitesi Çinli bilim insanlarının hazırlamış oldukları rapora göre; Adana-Pozantı’da mikro elmas varlığı tespit edilmiştir. (1) (2)
Bulunan elmaslar mikro düzeyde olsa bile bu çok önemli bir gelişmedir. Üstelik Adana-Pozantı'da sadece elmas değil Mozanit de bulunmuştur. Mozanit elmastan sonra en sert değerli taşlardan biridir. Ama elmastan çok daha parlaktır. Elmastan sonra en sert değerli taşlardan birisi olan bu taş, yakut ve safirden bile daha serttir ama daha kırılgandır. Maddi değeri yüksektir.
Köyceğiz ise; Türkiye'de bulunan ikinci elmas kaynağı olmuştur.(3) (4)
Öte yandan Türkiye'deki elmasın varlığını lamproit bacaları ile açıklayabiliriz. Elmasın en önemli kaynakları kimberlit bacaları ile lamproit bacalarıdır.
Eski bilgilere göre elmas oluşumu için kimberlit bacaları şart koşuluyordu. Fakat bahsettiğim gibi bu eski bir bilgidir.
Yeni araştırmalara göre lamproit'ler önemli bir elmas kaynağıdır. Örneğin hem Avustralya hemde Hindistan'da çıkartılan elmasların önemli bir bölümü lamproit bacalarından çıkartılmaktadır.
Elmaslar yerin 120 Km ve derinlerden, lamproit bacaları vasıtasıyla yeryüzüne ulaşırlar.
Yani bizim gördüğümüz elmaslar lamproitlerdeki ksenot taşları ile asansör gibi yukarı taşınmaktadır.(Ksenotlar, kısaca elmas taşıyıcı taşlardır.)
Yeni bilgilere göre "Elmasın oluşumu için kimberlit bacası şart" bilgisi eskide kalmıştır.
Kimberlet'in Türkiye'deki varlığı kesin olmamakla birlikte elmas kaynağı olan lamproitin varlığı Türkiye'de kesinleşmiştir. Lamproit bacaları elmasla birlikte bir çok değerli taşlar ihva eder.
Elmasın önemli bir kaynağı olan lamproitler Türkiye'de bulunmuştur ve vardır.
Yapılan araştırmalarda ülkemizde Kütahya, Isparta, Afyon, Uşak,Muğla ve Denizli'de lamproitler bulunmuştur.(5)
Değerli taş arayıcısı Metin Uysal'ın bulmuş olduğu 17 adet lamproit bacası ile Denizli özellikle dikkat çekici bir ilimizdir. (6) (7)
Denizli'de ayrıca Metin Uysal tarafından Stishovite taşı bulunmuştur. Bu taş elmastan binlerce defa daha nadir bulunup çok değerli bir taştır.(8)
Türkiye'de "yok" denilen yakut ve safir Türkiye'de vardır.
Çünkü Yakut ve safirin hammaddesi “emery” denilen bir madendir. Dünya “emery” rezervinin yüzde 65'i Türkiye'dedir. Yakut ve safirin hammaddesi “emery”nin yüzde 65'i Türkiye'de olduğuna göre Türkiye'de yakut ve safirin olmaması düşünülemez. Elbette Türkiye'de yakut ve safir fazlasıyla vardır. Zaten bir çok değerli taş arayıcıları bu zenginliklerimiz bir çok defa bulmuşlardır.(9)
Türkiye'de varlığını kanıtlanan taş gruplarından birisi de beril grubu taşlarıdır.
Bu taşın Türkiye'de olmaması gibi bir durum asla söz konusu değildir. Çünkü Türkiye, pegmatik ve metamorfik yataklar bakımından çok zengindir. Bu yataklar zümrüt ve diğer beril grubu taşlara birer kaynak görevi görmektedir.
Beril grubunun en değerli taşı ise, bilindiği gibi zümrüttür. Zümrüt ile birlikte aynı grupta yer alan helidor, morganit, akumarin, goşenit taşları da vardır. Bu taşlar da çok güzel taşlardır ve zümrüt ile aynı gruptadır.
Türkiye'de zümrüt ve beril grubu taşları bulunmuştur.(10)
Özün özü şu ki; Türkiye yeraltı zenginlikleri bakımından tahmin edilenden, bilinenden çok daha zengin bir ülkedir. Fakat biz bu zenginliklerimizi yeterince bilmiyoruz ve kendimiz de çıkartamıyoruz.
Çıkartmak için uzman kişi ve teknolojilerden yoksunuz. Son yıllarda amatör maden arayıcıları sayesinde Türkiye'de “yok” diye bilinen bir çok maden ve değerli taşlar keşfedildi. Önümüzdeki dönem çok daha büyük keşiflere Türkiye açıktır.
Batılı emperyalistlerin gözü ülkemiz üzerindedir. Bu baskı yeraltı kaynaklarımızın keşfedilip çıkartılmasında bile çok etkilidir. Bu baskıyı yıkmakta kolay değildir.
Türkiye'de "yok" denilen değerli taş ve madenleri bulan, sayıları on binleri bulan amatör maden arayıcılarımızın önü açılmalı ve Türkiye’nin zenginlikleri ortaya çıkarılmalıdır. Gerekirse bu kişiler tespit edilip MTA beraber çalışmalıdır. Değerli taş ve maden arayıp çıkartabilecek uzman ve teknolojiden yoksun olduğumuz için bu “geçiş dönemini” amatör maden arayıcılarından faydalanarak atlatmak zorundayız.
1- https://www.tum-haberler.com/haber/turkiyede-ilk-kez-elmas-madeni-bulundu-11908
2- http://www.minsocam.org/msa/ammin/AM_Preprints/5850YangPreprintMay.pdf?fbclid=IwAR3yLmEpx9aIWHXtn7MItTxbhg6y8_ynvXbkNC_tb8nVQgt6iNRzrKc8GlA
3- https://www.tum-haberler.com/haber/koycegizde-elmas-varligi-tespit-edildi-28199
4- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169136822002207?fbclid=IwAR0xthgnk0QhZP3j5yZWiXDr7CUfJD_15zxJvEJz1XZrjfZI3FcnFGk_AXw
5- https://www.tum-haberler.com/haber/uysal-devlet-vakit-gecirmeden-degerli-taslarla-ilgili-calisma-baslatmalidir-14687
6- https://www.tum-haberler.com/haber/denizlide-17-adet-elmas-kaynagi-bulundu-14376
7- https://www.cumhuriyet.com.tr/galeri/sehrin-altinda-hazine-yatiyor-1851615
8- https://www.tum-haberler.com/haber/denizlide-17-adet-elmas-kaynagi-bulundu-14376
9- https://www.tum-haberler.com/haber/uysal-degerli-taslarda-seferberlik-ilan-edilmelidir-14823
10- https://www.tum-haberler.com/haber/metin-uysal-uyardi-ulkemizde-degerli-taslar-yok-yalani-ile-kandirildik-14980