EGET Vakfı'ndan lavanta kokulu burs

Dar gelirli öğrencilerin üniversite eğitiminden kopmaması amacıyla, Özlem Uzman ve Mart 2022’de yaşamını yitiren ressam, yazar, mimar ve düşün insanı Safai Özer tarafından kurulan Vakfın tek amacı, burs vermek, bursiyer sayısını artırmak.

Vakfın Başkanı Uzman, Safai Özer ile birlikte Vakfın ilerdeki yıllarda da düzenli bir gelirinin olması amacıyla öncelikle, Muğla – Menteşe ilçesinde, Armutçuk Mahallesi’nde, bir tarım işletmesi kurabilmek üzere arazi satın alarak Vakfa bağışladığını söylüyor.

“EGET Vakfı, 2015 yılında kurulan genç bir vakıf olmasına karşın, halen 96 öğrenciye burs veriyor. EGET Vakfı, bütün kazancını bursa ayıran bir kuruluş. Çalışanlar dışında, Yönetim Kurulu üyeleri hiçbir ücret almıyor.” diyen Uzman, “2016 yılından beri, EGET Vakfı burslarına 36.448 öğrenci başvurdu. Mezun olan öğrencilerimizle birlikte, EGET Vakfı burslarından 191 öğrenci yararlanmış oldu. 2023 yılı Nisan ayı itibarı ile 96 öğrenciye burs vermekteyiz. Vakfımız bu yıl üniversite öğrencilerinin yanısıra lise öğrencilerine de burs vermeye başladı.” ifadelerini kullandı.

2017-2018 DÖNEMİNDE EĞİTİMİ TERK EDEN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİSİ SAYISI 408 BİN

Vakfın faaliyetlerini anlatan ve soruları yanıtlayan Özlem Uzman, şunları söyledi:

- Yeterli mali desteği olmadığı için başarısız olan, eğitime başlayamayan, eğitimden kopan gençler sorunu, sandığınızdan çok daha büyük. Her yıl burs başvuruları sırasında büyük üzüntü yaşıyoruz. Henüz genç bir vakıf olmamıza karşın yedi yıl içerisinde burslarımız için 36.448 öğrenci burs başvurusunda bulundu. Bu sayıların öğrencilerin içinde bulunduğu ekonomik zorlukları göstermesi açısından dikkate alınması gerektiğine inanmaktayız.

- Yazılımımızdaki sorulara verilen yanıtları gördükçe, yardım edemeyeceğimiz, gücümüzün yetemeyeceği öğrencilerimiz için büyük üzüntü hissediyoruz. Sorun sandığınızdan daha derin. Bu yıl salgın nedeniyle işçiler, çiftçiler, dar gelirliler, büyük gelir kaybına uğradılar. İşsizlik oranı yükseldi. Korkarız ki önümüzdeki yıllarda da üniversiteyi kazandığı halde gidemeyecek, eğitimi terk edecek çok sayıda öğrenci olacak. Deneyimlerimiz bunu gösteriyor. Her yıl on binlerce öğrenci, sadece mali imkânsızlıklardan dolayı, üniversite eğitimini yarıda bırakıyor.

- Üniversiteden ayrılan öğrencilere yönelik düzenli istatistik bulunmuyor. TBMM’de bir soru önergesine yanıtta, 2017-2018 döneminde eğitimi terk eden üniversite öğrencisi sayısı 408 bin kişi olduğu bilgisi yer alıyor.

- Son dönemde yaşadığımız ekonomik koşullar, hele hele çok sayıda üniversitenin bulunduğu büyük şehirlerdeki ağır kira sorunu, yurt yetersizliğinin geçmişe kıyasla daha fazla öğrencinin eğitimden kopacağını söylemek yanlış olmayacaktır.

- Öncelikle devlete, siyasetçilere, yerel yönetimlere çağrıda bulunuyoruz. İhtiyaç sahibi öğrencilerin eğitimden kopmaması için mutlaka programlar geliştirmeliler. Bu ertelenemez sorunlardan biridir.

- Bu aşamada, herkesi dar gelirli lise ve üniversite öğrencilerinin eğitimde kalması için EGET ve diğer vakıflara daha fazla destek olmaya çağırıyoruz.

- Bir başka önemli çağrımız özellikle küçük kentlerde, ilçelerde öğrenciler gelir kapısı, rant kapısı olarak görülüyor. Bir an önce bu tutumdan vazgeçilmelidir.

BURS ALACAKLARI BELİRLEMEK İÇİN ÖZEL YAZILIM

EGET Vakfı, burs alacak kişileri belirlemekte mümkün olduğunca yansız olabilmek için, özel bir yazılım oluşturdu. EGET Vakfı kurucuları tarafından finanse edilen bu yazılım, başvuruda sorulan sorulara verilecek yanıtlara göre sıralama yapıyor. 

EGET’in burs süreçleri ve hassasiyetine yönelik olarak EGET Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı şunları vurguladı:

- Başvuruların değerlendirilmesi, Burs Yönetmeliği’miz doğrultusunda tamamıyla EGET Vakfı tarafından geliştirilmiş bir yazılım aracılığıyla, insan hatasını ortadan kaldıran bir bilişim sistemi ile gerçekleşmekte.

- ‘BUSED’ (Bursiyer Seçme Değerlendirme Sistemi) adını verdiğimiz yazılımımız ile binlerce veriyi doğrulukla, kolaylıkla ve hızla, Eğitim ve Burs Komisyonu’muzun belirlemiş olduğu kriterler uyarınca işleme, değerlendirme ve raporlama olanağına sahibiz.

- Öğrencileri belirlerken önceliğimiz maddi yoksunluk. Kız öğrencilere pozitif ayrımcılığın yapıldığı sistemde, ailede öğrenim gören kardeş sayısının fazlalığı, not ortalaması, ebeveynlerin çalışma durumu vb. faktörler öğrencilerin sıralama puanını etkilemekte.

- BUSED tarafından yapılan tarafsız sıralamanın ardından baraj puanını geçen öğrencilerden sisteme belgelerini yüklemeleri istenmekte. Belgeleri onaylanan öğrencilerle tek tek yapılan çevrimiçi görüşme sonunda EGET Vakfı’ndan kesin burs alacak öğrenciler belirlenmekte.

- Dijital ve tamamen tarafsız bir değerlendirme sistemi ile burs vereceği öğrencileri belirleyen Vakfımız; bu konudaki yetkinliğini, bir mobil uygulama geliştirerek, Türkiye’nin mobil uygulaması ile başvuru kabul eden ilk Vakfı olarak da tescilledi. Burs sağlayan çeşitli sivil toplum kuruluşlarını en çok zorlayan konulardan biri de adil bir şekilde burs verecekleri öğrencileri belirlemek. Vakfımız, İktisadi İşletmesi kanalıyla, BUSED’in yıllar içinde geliştirilerek mükemmelleşen sisteminden yararlanmak isteyen sivil toplum kuruluşlarına kiralama ya da satın alma yoluyla sistemden yararlanma fırsatı da sunmakta.

TRÜF MANTARI ÖĞRENCİYE BURS OLUYOR LAVANTA, SANAYİ ÜRÜNÜNE DÖNÜŞÜYOR

EGET Vakfı, 2015’ten, kuruluşunun ilk yılından itibaren, öz kaynaklarıyla ve bağışçılarıyla üniversite öğrencilerine burs vermeye başladı. Toplam 22 dönüm olan Armutçuk Tarım İşletmesi’nde, Türkiye’ye örnek olacak bir tarımsal girişim başlatıldı ve dünyanın en pahalı yiyecekleri arasında bulunan trüf mantarı aşılanmış meşe fidanları dikildi. Bu girişim hakkında Özlem Uzman şunları kaydetti:

- EGET Vakfı burslarının sürekliliğini nasıl sağlayacağımız, Vakfı daha kurmadan üzerinde uzun uzadıya düşündüğümüz bir konuydu. Sadece bağış talep ederek varlığını sürdürmeye çalışan bir sivil toplum kuruluşundan ziyade, geliştirdiği projelerle, yaptığı yatırımlarla kendi döner sermayesini oluşturan bir yapı kurmayı, güncel tanımıyla bir -sosyal girişimci-olmayı yeğledik.

- İktisadi işletmemizin ilk faaliyetini, EGET Vakfı Armutçuk Tarım İşletmesi oluşturdu. Muğla Sıtkı Koçman Üniversite’si, Trüf Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden satın alınan, köklerine trüf sporu aşılanmış 415 meşe fidanı 24-Mayıs-2015 tarihinde toprakla buluştu.

- Böylece, işletmemiz, 22.000 m2’lik alanıyla Türkiye’nin en geniş özel trüf plantasyonunu kurmuş oldu. Trüf mantarı dünyanın en pahalı yiyecekleri arasında yer almakta ve toprağın 10-15 cm altında, meşe, fındık, çam gibi bazı ağaçların köklerinde yetişmektedir. Özel eğitimli köpekler ile bulunabilen bu mantar türü özellikle Avrupa ve Amerika’da gurmeler tarafından tercih edilmektedir. Kilosu 1000 avrolara varabilen bu mantarın ilk hasadını 2024 yılında yapmayı planlıyoruz.

Trüf mantarının gelişme evresinde, araziye ek değerler katabilmek için EGET Vakfı, meşe fidanlarının arasına lavanta dikimi gerçekleştirdi. Bu sahil bölgesinde lavanta yetiştirilebileceğinin de ispatı oldu. Lavanta fidanlarının isteyen çiftçilere satılması, elde edilen lavantanın satışı ile burs geliri elde edildi. Lavanta tarımının bir diğer çıktısı da bal oldu. Arazi çevresine konulan kovanlardan lavanta balı elde edildi. Bölge arıcıları da ikinci yıldan itibaren bölgeye kovanlarını getirdiler. Bölgedeki çok sayıda arıcının toplamda 900 dolayında kovan getirdiği belirlendi. EGET Vakfı, kendi işletmesinde üretilen lavanta balından elde ettiği gelirlerle, burs sayısını artırdı.

LAVANTA YAĞIYLA TÜRKİYE’NİN YERLİ ÜRETİMİNE KATKI

Türkiye hemen hemen bütün tarımsal ürünlerin, aromatik bitkilerin yetiştiği bir coğrafya. Şaşırtıcı ama yıllık 300 milyon dolara yakın bir tutarda kozmetik bitki yağı ithal ediliyor ve 170 milyon dolar dolayında açık veriliyor.

EGET Vakfı, elde ettiği lavan yağının daha yüksek getirili, katma değerli ürünlere dönüşebilmesi için, önce lavanta yağı ve suyu elde etti ve ikinci aşamada organik sertifikalı ürün için distilasyon ünitesini tarım arazisine kurdu. Özlem Uzman bu girişime yönelik olarak şu değerlendirmede bulundu:

- 8-Mayıs-2016 tarihinde ise 2600 kök Lavandula X Intermedia Super A ırkı lavantayı araziye aktararak sahil kentlerinin ilk lavanta tarlasını oluşturduk.  2019 yılının Ekim ayında çelikten yetiştirdiğimiz 2300 kök Lavandula Angustifolia, ile 250 adet Super A ırkı lavantayı da dikerek Armutçuk Tarım İşletmemiz’deki lavanta dikim sürecini tamamladık. Lavanta Ballıbabagiller familyasının Lavandula cinsini oluşturan 20 kadar türünün ortak adıdır. Lavanta bitkisi tüm toprak çeşitlerinde yetişebilen, özellikle çiftçinin çok da tercih etmediği kireçli toprağı seven zahmetsiz bir bitkidir.

- Armutçuk Tarım İşletmemiz’de yetiştirdiğimiz lavantaları çok yönlü değerlendiriyoruz. Tüm Türkiye’ye internet satış sitemiz ve diğer dijital pazaryerleri aracılığıyla lavanta fidesi satmaktayız. Bununla birlikte asal hedefimizi daha yüksek katma değerli ürünler üretmek olarak belirledik. Lavanta yağını katma değeri yüksek ürünlere dönüştürmek amacıyla kendi lavanta yağımızdan saf lavanta yağlı kozmetik ürünler üretme fikrini geliştirdik. EGET TEN markası böyle doğdu.

- Bu kozmetik ürünleri T.C. Sağlık Bakanlığı Ürün Takip Sistemi’ne kaydettirerek Sağlık Bakanlığı onaylı kozmetik ürünleri pazara sunduk. Böylece, Muğla’nın yalnızca bir turizm, bir tarım şehri olmadığını, tüketicilerin güvenerek satın alabileceği bir kozmetik markası da olduğunu göstermiş olduk. Üstelik diğer kozmetik ürünlerden farklı olarak satışından edinilen gelir dar gelirli öğrencilere EGET Vakfı bursları aracılığıyla aktarılıyor ve bu da Muğla’mız için ayrı bir kıvanç vesilesi oluyor.

- 22.000 m2’lik alanda yetiştirdiği lavantalarımız (5.150 kök) 2022 yılında organik tarım sertifikası almaya hak kazandı. Organik lavantalarımızdan organik lavanta yağı elde edebilmek için ise kendi distilasyon yani lavanta damıtım ünitemizi kurduk.

- Böylece, yine ilkleri gerçekleştirerek Muğla’nın organik sertifikalı ilk distilasyon ünitesini de EGET Vakfı İktisadi İşletmesi kurmuş oldu.

JAPONYA’DAN ÖDÜLLÜ ZEYTİNYAĞI

EGET Vakfı’nın tarım, kozmetik ve gıda ürünleri “Doğadan size, sizden eğitime” sloganıyla hem kendi online mağazasında, hem de büyük sanal mağazalarda tüketicilerle buluşmakta. EGET Gıda sayfalarında, iyi tarım ilkeleriyle üretilmiş lavanta balı, püren balı ve EGET Vakfı’nın EGET MEMECİK VE EGET ELA isimli özel sıkım gurme zeytinyağları bulunuyor. EGET Gıda’da (eget.com.tr/mağaza) püren ve lavanta balları ile EGET KUZLUK zeytinyağı, gurme tatlardan hoşlananları bekliyor. EGET Tarım’da iyi ve ekolojik tarım için solucan gübresi, lavanta fideleri, çiçek fideleri, kaliteli torf satışı bulunuyor.

EGET Yönetim Kurulu Başkanı Özlem Uzman, “EGET markasının başarıları bununla da sınırlı kalmadı: İktisadi İşletmemiz’in EGET Gıda kategorisinde EGET Kuzluk  markasıyla sattığı erken hasat filtresiz sızma zeytinyağı, Japonya’daki Uluslararası Olive Japan 2020 Sızma Zeytinyağı Yarışması’nda 23 ülkeden 700 marka arasında gümüş madalyaya layık görülmüştü. Birkaç gün önce aldığımız bir haberle, Olive Japan 2023 yarışmasında, EGET Memecik zeytinyağımızın, 24 ülkeden 702 uluslararası marka arasında yeniden gümüş madalya ile ödüllendirildiğini öğrendik” dedi.

EGET FAALİYETLERİNİN MUĞLA VE TÜRKİYE’YE KATKILARI 

• EGET Vakfı, trüf mantarı dikimini gerçekleştirdikten sonra, Tarım ve Ormancılık Bakanlığı’na başvurarak, trüf mantarının da asal tarım ürünü olarak kabul edilmesini sağladı.
• EGET Vakfı, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nde üretilen trüf aşılanmış meşe fidanlarının ilk müşterisi oldu.  Böylece Üniversite, trüf aşılama konusunda deneyler yapmanın ötesine geçerek uygulama deneyimi elde etmiş oldu.
• EGET Vakfı’nın trüf girişimleri sonrasında, başta Muğla Büyükşehir Belediyesi olmak üzere, özel ve tüzel kişiler trüf mantarı yetiştirme girişiminde bulunur oldular.
• EGET Vakfı, geniş boyutta lavanta dikimi ile, sahil kentlerinde de lavanta yetişebileceğini ispatladı. Fide satışı yaparak lavanta ekmek isteyen girişimlere katkı sağladı.  EGET Vakfı’nın ardından Muğla Büyükşehir Belediyesi dahil birçok kooperatif ve şahıs lavanta yetiştirmeye başladı.

EGET VAKFI’NIN KÜLTÜREL FAALİYETLERİ

• EGET Vakfı, Muğla’nın Menteşe merkez ilçesindeki eski Muğla içinde, eski bir konağı restore ederek faaliyetlerini sürdürüyor. Konağın restorasyonu ve bahçesinin düzenlenmesinin ardından, kendine özgün yapısı nedeniyle Eski Muğla daha fazla ziyaretçi almaya başladı.  Restore edilen binaların sayısı arttı. Önemli bir turistik nokta olmaya aday.
• EGET Vakfı, öğrencilerin kitap okuma alışkanlığını kazanması için, “Kapısız Kitaplıklar, Kitaplar Caddelerde” isimli bir etkinlik başlattı. Yöre öğrencileri, Vakıf binası önüne konulan kitapları alıp okuyabiliyor. Kitapların özetini çıkarıyor ya da anlatılanların resimlerini yapıyor. Yılda bir kez bu eserlere özendirici hediyeler veriliyor.
• Muğla’daki ilkokul öğrencilerinden erişilebilenlere, tarım ve toprağın anlatıldığı eğitici toplantılar yapılıyor. Yönelt Koleji Mavi Bulut Sınıfı öğrencileriyle “solucan gübresi” yapıyoruz.
• Muğla Amerikan Kültür Koleji ile yapılan bir protokol çerçevesinde oluşturulan Ekolojik Tarım alanında ilkokul ve ortaokul öğrencilerine ekolojik tarım konusunda teorik ve uygulamalı eğitimler sağlıyoruz.
• Muğla’daki Lavanta hasat Şenlikleri’nin düzenlenmesinde öncü olan Vakfımız, 2017 yılından beri düzenlediği lavanta hasat şenliklerinde her yaz yüzlerce doğaseveri ağırlıyor. Her yıl düzenlenen lavanta şenliklerinin kapsamını genişleten EGET Vakfı, 2022 yılındaki şenlikte çocuklar ve yetişkinler için eğitici atölyeler de düzenledi.
• Davet edildiğimiz üniversitelerde, festivallerde iyi tarım, vakfımız ve amacımıza yönelik konuşmalar yapıyoruz.