Türkiye Geç Tunç Çağı'na Işık Tutuyor! Geç Tunç Çağı'nın Şimdiye Kadar Görülmemiş Dili

Türkiye'de bulunan tabletler Genç Tunç Çağı hakkında içinde çok şey barındırdığını düşünen arkeologlar, yapay zeka ve son teknoloji dil modellerini kullanarak çözmeye çalışıyor. Türkiye'deki eski Hitit başkenti Boğazköy-Hattuşa'da "Hattuşa" önemli bir arkeolojik keşif ortaya çıktı. Arkeologlar, bir kült ritüeli metninde daha önce bilinmeyen bir antik dili ortaya çıkararak, Geç Tunç Çağı Anadolu'suna dair anlayışımıza yeni bir boyut kazandırdı.

Türkiye Geç Tunç Çağı'na Işık Tutuyor

Türkiye'nin kuzeyindeki Hattuşa arkeolojik alanı, eski bir Hitit kaya tapınağı ve açık hava tapınağıdır. Tanrıları ve mitolojik sahneleri tasvir eden etkileyici kaya kabartmalarıyla övünen en eski yerleşimin tarihi, Hitit İmparatorluğu'nun bölgeye hakim olduğu Geç Tunç Çağı'na (MÖ 1650 - 1200) kadar uzanıyor.

Hattuşa, Hitit İmparatorluğu'nun eski bir başkentiydi ve şimdiye kadar bu UNESCO Dünya Mirası Alanı'ndaki en etkileyici keşifler arasında, Hitit panteonunun gücünü ve kudretini simgeleyen Fırtına Tanrısı "Tarhunt"un temsili vardı. Ancak yakın zamanda yapılan bir kazı, şimdiye kadar bilinmeyen bir Hint-Avrupa dilini ortaya çıkardı.

Toplamda bu bölgede çivi yazısı ile yazılmış yaklaşık 30.000 kil tablet ele geçirilmişti. Bu tabletler arkeologlara Hitit kültürel geleneklerine dair içgörüler sunarken, bulunan bu tablet ile Geç Tunç Çağı'nın yanında arkeolojik kazıların zirvesi olduğu ifade ediliyor.

Geç Tunç Çağı'na Ait Bulunan Tablet En Eski Yazı Özelliklerini Taşıyor

Yeni bulunan dil, kanıtlanmış en eski Hint-Avrupa dili olan Hitit dilinde bir kil tablet üzerine yazılmış bir kült ritüel metninde görülüyor. Ancak bir bölümde, Geç Tunç Çağı Anadolu'sunda yaşama dair kayıp bilgi kütüphanelerine yeni kapılar açan "şimdiye kadar bilinmeyen bir dilde" bir kıraat var. Daha önce hiç görülmemiş bir çivi yazısını analiz ettiler.

Alanda keşfedilen diğer tabletler Anadolu, Suriye ve Mezopotamya dillerinde yazılmıştı ve kaydedilen ritüeller, arkeologlara Geç Tunç Çağı Anadolu'sunun ve Hitit imparatorluğunun dil haritaları olarak hizmet ediyor.

Dilbilimsel arkeolojinin sınırlarını ilerletmek ve neredeyse kaybolmuş bir dili yeniden canlandırmak amacıyla bilim insanları, sıkı bir araştırmaya başlamayı planlıyor. Araştırmanın temel amacı, yakın zamanda ortaya çıkarılan antik bir dilin, dilsel nüanslarını incelemek ve Anadolu'da Geç Tunç Çağı'nda yaygın olan diğer Luvi lehçeleriyle benzerliklerini ortaya koymaktır.

Bu karşılaştırmalı analiz, eski Anadolu uygarlıklarının karmaşık dokusuna ve dil evrimine paha biçilemez bir ışık tutmaya hazırlanıyor ve dilin yeniden canlandırılması ve tarihin anlaşılmasına yönelik büyük bir adıma işaret ediyor.