Osmanlı arkeolojik alanında bulunan uyuşturucunun sırrı neydi? Banotu tohumunun sırrı!

Kırşehir Kaman-Kalehöyük'te bir grup arkeolog ekibi, kazı çalışması başlatmıştı. Kazı çalışmaları, çok eski tarihlere gitmeyen, Osmanlı İmparatorluğu hakkında izler verecekti. 

Kırşehir Kaman-Kalehöyük'te kazı yapan bir arkeolog ekibi, banotu tohumlarının kalıntılarını buldu. Tohumların, narkotik ve psikotrop etkileri olduğu bilinir. Ama bulunan bu tohumlar, tıbbi kullanımına dair kanıtlardı. Eski bir ocakta bulunan tohumların tedavi edici kullanımlarının yanı sıra narkotik ve psikotrop etkileri de bulunuyor. 

 OSMANLI İMPARATORLUĞU'NA DAHİL ARKEOLOJİK KAZILAR

Osmanlı İmparatorluğuna dahil yapılan kazılar, bize Asya'ya dahil kanıtlar mı sağlıyordu? 

Keşif, Asya'daki banotu tütsüleme uygulamaları için ilk arkeolojik fikir sunuyor.

BANOTUNUN FAYDALARI

Avrasya'da ortaya çıkan ancak günümüzde tüm dünyaya dağılmıştır banotu. Tüm türleri, özellikle tohumlarda konsantre olan atropin ve skopolamin içerir, bu da onu çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde ve ayrıca psikotropik etkiler üreten 'sihirli biraların' üretiminde popüler hale getirdi.

ESKİ ÇAĞLARDA BANOTU KULLANIMI

M.Grieve, "A Modern Herbal " adlı kitabında banotunun tıbbi kullanımları çok eski çağlarda kullanıldığını ifade ediyor. Ve M.Grieve, banotunun eski çağlarda kullanımı hakkında şöyle ifade ediyor:

- Uyku sağlamak ve ağrıları dindirmek için kullanan Dioscorides (MS 1. yüzyıl) ve Celsus (aynı dönem) ve diğerleri onu dahili ve harici olarak aynı amaçla kullananlar tarafından özellikle övülen Kadimler tarafından iyi biliniyordu. Ancak Pliny bunun "şarabın doğasında olduğunu ve bu nedenle anlayışa saldırgan" olduğunu ilan etti.

OSMANLI DÖNEMİNDE BANOTU

Osmanlı döneminde, banotu beng veya benc olarak adlandırılıyordu ve bir dizi tarihi edebi kaynak, diş ağrısı, kulak ağrısı, göz tahrişi ve diğer hastalıkların tedavisi de dahil olmak üzere tıbbi amaçlarla kullanımına atıfta bulunuyor. Tohumlar hap olarak uygulandı veya solunan dumanı oluşturmak için yakıldı, 1608 tarihli bir tarihsel kayıt ise henbane tohumları, karabiber ve afyon içeren bir tıbbi tarife atıfta bulunuyor. Bununla birlikte, banotu bitkisinin Asya'da tıbbi amaçlı kullanıldığına dair arkeolojik kanıtlar mevcut değildir ve şimdiye kadar Osmanlıların banotu tıbbi amaçlı olarak nasıl kullandıkları netlik kazanmamıştır.

KAMAN-KALEHÖYÜK KAZI ÇALIŞMALARI

Kaman-Kalehöyük, Kırşehir ilinde, Ankara'nın yaklaşık 100 km (62.14 mil) güneydoğusunda yer alan tabakalı bir yerleşim höyüğüdür. Kaman-Kalehöyük'teki arkeolojik kayıtlar Tunç Çağı, Demir Çağı ve Osmanlı dönemlerini kapsamaktadır. Ancak banotu tohumlarının keşfi, Osmanlı işgali dönemiyle (15. – 17. yüzyıllar) ilişkilendirilir.

Bir Osmanlı tandırında veya havalandırmalı toprak fırında yüz on iki kömürleşmiş banotu tohumu bulundu, bu da tohumların tıbbi fümigasyon için kullanıldığını düşündürüyor.  

OSMANLI'DA BANOTU NE İÇİN KULLANILIYORDU?

Henbane'nin yiyecek, yem veya yakıt olarak uygun olmaması, banotu tohumlarının anormal oranıyla birleştiğinde... Osmanlı dönemi Kaman-Kalehöyük'te kasıtlı banotu tohumu tüketimi olayının güçlü bir göstergesidir. Hayvan gübresi izleri, bunun banotu yakmak için yakıt olarak kullanıldığını gösteriyor.

Tarihsel kaynaklar, banotu fümigasyonunun diş problemlerini tedavi etmek için, özellikle diş ağrılarını gidermek için kullanıldığını öne sürmektedir. Yapılan antik kazılarda bulunan tabletlerde Roma İmparatoru Claudius'un doktoru Scribonius Largus'un Compositiones Medicamentorum'u şu ifadeleri kullandığı tespit ediliyor:

Yine de kömürlerin üzerine serpilmiş banotu tohumlarıyla açık ağzı dumanlandırmalı ve hemen ardından ağzı ılık suyla çalkalamalısınız…; dumanların bıraktığı katranla birlikte ağrı da diniyor.

Osmanlı dönemi ocağındaki kömürleşmiş banotu tohumlarının yüksek konsantrasyonu, henbane fümigasyonunun diş ağrıları ve diğer rahatsızlıklar için bir tedavi olarak kullanıldığına dair edebi kaynaklarla tutarlıdır ve Asya'daki uygulama için ilk arkeolojik kanıtı sağlar.