Asya'da körinin en eski kalıntıları bulundu: Antik Çağ'dan günümüze gelen lezzet!

Ünlü kara ve ardından deniz İpek Yolu (Yolu) boyunca yapılan antik baharat ticareti çok detaylı bir şekilde incelenmiştir, ancak organik malzemenin daha ince incelikleri koruma eksikliği nedeniyle çoğu zaman göz ardı edilmiştir. Şimdi ise Vietnam'ın güneyindeki Óc Eo arkeolojik kompleksinde, 2.000 yıl öncesine tarihlenen Güneydoğu Asya'nın en eski körisine ait kanıtlar tespit edildi. Bu, Hindistan dışında bulunan en eski köri kanıtıdır!

KALINTILAR ARASINDA BAHARAT VE ORGANİK MADDE KALITILARININ ANALİZİ

Araştırmacılar, alanda ortaya çıkarılan 12 antik taş öğütme aletinden elde edilen bitki kalıntıları ve 717 nişasta tanesinin analizi sonucunda pirinç izlerinin yanı sıra zerdeçal, zencefil, parmak kökü, kum zencefili, havlıcan, karanfil, hindistan cevizi ve tarçın gibi zengin bir baharat yelpazesi tespit etti. Bu baharatları yaklaşık 200 baharattan oluşan geniş bir yelpazeyle karşılaştırdılar ve analiz ettiler.

Şaşırtıcı bir şekilde, alandan çıkarılan küçük hindistan cevizi tohumları iki bin yıl sonra bile hala aromatikti! Zerdeçal ve zencefilden elde edilen nişasta taneleri, alandan çıkarılan 8 baharat arasında en bol bulunanlarıydı. Bu taneler kırık özellikler gösteriyordu ve muhtemelen ince öğütülmüşlerdi, bu da onları modern köri tozunda bulunan nişasta granüllerine benzetiyordu.

Kazı ve araştırmayı yöneten Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden Dr. Hsiao-chun Hung, "Óc Eo'ya farklı yerlerden gelen çok çeşitli baharatlar keşfettik" dedi. "Tüm bu baharatlar 2.000 yıl önce Vietnam'a ulaşmış ve o dönemin insanları tarafından beğenilmiş olması gereken lezzetli yemeklerin yaratılmasına katkıda bulunmuştur." Sciences Advances dergisinin son sayısında yayınlanan bu araştırma, aynı zamanda bu bölgede baharat işlendiğine dair bilinen en eski kanıtları da ortaya koyuyor.

Kanıtın çıkarıldığı tencere, boyut ve şekil olarak bir örsü andırıyor ve baharat öğütmek için kullanıldığına inanılıyor. Alan, güneybatı Mekong Deltası'ndaki antik kanalların ortasında yer almaktadır. Burası bir zamanlar M.Ö. birinci yüzyıldan yedinci yüzyıla kadar varlığını sürdürmüş olan Funan Krallığı'nın önemli bir limanıydı.

Avustralya Ulusal Üniversitesi arkeoloğu ve çalışmanın eş yazarı,şu sözleri söyledi:

- Óc Eo'daki bitki kalıntılarının korunması olağanüstü" diyor. Güney Vietnam'ın nemli ikliminin kalıntıları bozulmadan korumaya yardımcı olduğundan şüpheleniyor. "Tohumları çamurlu topraktan ilk kez çıkardığımızda, oldukça taze görünüyorlar ve bu da yaklaşık 2000 yıllık olduklarına inanmayı zorlaştırıyor.

GÜNEYDOĞU ASYA KÖRİSİ VE ALETLERİN BAĞLANTISI TARTIŞILIYOR

Havan ve havanellerini de içeren taş aletler arasında en göze çarpanı, yukarıda bahsedilen örs şeklindeki 75 santimetre (29,5 inç) uzunluğunda kumtaşından yapılmış ayaklı öğütme levhasıydı. Günümüzde baharat ezmesi yapmak için kullanılan benzer aletlere benzemektedir. Aletlerin analizini 2017 ve 2019 yılları arasında gerçekleştiren arkeologlara göre, benzer nesneler antik Hint sitelerinde de bulunmuştur.

Güneydoğu Asya toplulukları üzerindeki güçlü Hint etkisine dair uzun zamandır bir farkındalık var. Bu etki, o dönemdeki mimari, dilsel ve dini benzerliklerde açıkça görülüyordu. Ancak Science dergisinin haberine göre, son çalışma bu etkinin mutfak alanına kadar uzandığına dair "kaya gibi sağlam kanıtlar" sağladı.

İlgi çekici arkeolojik kanıtlar sayesinde körinin kökenleri 4.000 yıl öncesine, Hindistan'a kadar uzanmaktadır. Bu mutfak mirası, baharat kalıntılarının yanı sıra patlıcan ve mango kalıntılarının insan dişlerine ve eski pişirme kaplarına yapışmış olarak bulunmasıyla desteklenmektedir.

Avustralya Ulusal Üniversitesi arkeoloğu ve çalışmanın eş yazarı, şu açıklamaları yaptı:

- Bu çalışmadan önce, Hindistan, Çin ve Roma'daki antik belgelerden erken dönem baharat ticareti hakkında sadece sınırlı ipuçlarına sahiptik. Ancak bu araştırma, söz konusu baharatların yaklaşık 2.000 yıl önce küresel deniz ticareti ağları içinde gerçekten de ticareti yapılan mallar olduğunu doğrulayan ilk çalışmadır.

 1940'lardan bu yana kazılan Óc Eo'da, kentin Akdeniz'e kadar uzanan geniş bir ticaret ağının merkezi olduğunu gösteren çok sayıda eser bulunmuştur.

KÖRİ LEZETİNİN ÖZÜ

Óc Eo'da bulunan baharat kombinasyonu günümüzde Güneydoğu Asya körilerinin ayrılmaz bir parçası olmaya devam etmektedir. Bununla birlikte, "köri" terimi bölgenin mutfak çeşitliliğinin geniş yelpazesini tam olarak yansıtmayabilir. Bu kelime, Güney Asya'dan gelen baharatlı yemekleri ifade etmek için geniş anlamda kullanan Avrupalı sömürgecilerden kaynaklanmıştır.

Gerçekte "köri" çeşitli şekillerde karşımıza çıkabilir ve farklı bölgesel mutfakların inceliklerini anlamak, Ho Chi Minh City'deki Güney Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde arkeolog olan ve çalışmada işbirliği yapan Khanh Trung Kien Nguyen'in analizinde çok önemliydi.

Tüccarlar tarafından Vietnam'a getirilen tarifler, tanıdık malzemelerin eklenmesiyle yerel değişikliklere uğramış ve benzersiz bir mutfak geleneğinin gelişmesine yol açmıştır. Óc Eo'da bulunan baharatların çoğu muhtemelen ithal edilmiş olsa da, diğerleri Güneydoğu Asya'ya özgüdür.

Örneğin, Tayland ve diğer Güneydoğu Asya mutfaklarında yaygın olarak kullanılan bazı zencefil çeşitleri, benzer Hint yemeklerinde nadirdir. Aletlerde hindistan cevizi izlerinin bulunması, Óc Eo'daki baharatların modern Güneydoğu Asya körilerinin karakteristik bir tekniği olan hindistan cevizi sütü ile koyulaştırıldığını göstermektedir.

Óc Eo'da bulunan karanfil ve hindistan cevizi gibi bazı baharatlar Güney Asya ve Doğu Endonezya'ya özgüdür. Antik bir Vietnam kentinde bulunmaları, bu bölgelerden gelen gezginlerin MS ilk yüzyıllarda geleneksel tariflerini Güneydoğu Asya anakarasına getirmiş olabileceklerini göstermektedir.

Bu yolculuklardan bazıları binlerce kilometreyi kapsıyor ve Güneydoğu Asya'nın insan gelişiminin kayıp zincirlerindeki merkeziliğini ve rolünü vurguluyor. İnsanlık tarihinde, farklı yerlerden gelen göçmenler, tüccarlar ve gezginler için bir kavşak görevi gördüğü açıktır.

Zerdeçal, karanfil ve tarçın kullanımının yüzyıllar boyunca değişmediğine dikkat çeken Nguyen, şu sözleri söylüyor:

- Bugün kullanılan köri tarifi antik Óc Eo döneminden önemli ölçüde sapmamıştır" diyor. "Bu süreklilik, Vietnam mutfağındaki köri lezzetlerinin kalıcı özünü vurguluyor.