Karaciğer neden yağlanır? Karaciğer yağlanmasına ne iyi gelir?

Karaciğer yağlanması, hepatosit adı verilen karaciğer hücrelerinin içerisinde anormal miktarda yağ birikmesi durumudur. Normal karaciğerde, hepatositlerin %5’inde yağ damlacıkları görülebilir, daha fazlasına (>%5) karaciğer yağlanması, ya da alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı (ADYKH) denir. Bu yağ birikimi, karaciğerin normal işlevini etkileyebilir ve ilerleyen durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. 

KARACİĞER NEDEN YAĞLANIR?

Karaciğer yağlanması genellikle aşırı kilo, obezite ve dengesiz, sağlıksız beslenme alışkanlıkları gibi faktörlerle ilişkilendirilir. Aşırı kalori alımı, özellikle yağ ve rafine karbonhidratların aşırı tüketimi sonucu vücutta enerji fazlası oluşur. Bu fazla enerji vücut tarafından yağ olarak depolanır ve cilt altında olduğu kadar iç organ çevresinde de yağ dokusu oluşur. hareketsiz yaşam tarzı da karaciğer yağlanmasına yol açabilir. Alkol tüketiminin de bu durumda etkisi vardır.

KARACİĞER YAĞLANMASI BELİRTİLERİ

• Şişkinlik veya ağrı
• Yorgunluk hissi
• Aşırı zayıflama 
• Cilt yüzeyinde sarılık
• Vücudun belli yerlerinde morarma
• Karaciğer büyümesi (hepatomegali)
• Hormon düzeylerinde değişiklikler (özellikle kadınlarda adet döngüsünde düzensizlikler)
• Şiddetli durumlarda karaciğer yetmezliği veya siroz

KARACİĞER YAĞLANMASINA NE İYİ GELİR?

• Düzenli fiziksel aktivite: Günde 30 dakika tempolu yürüyüş veya ağırlık egzersizleri gibi fiziksel aktiviteler karaciğer sağlığını destekler.
• Sağlıklı beslenme: Metabolizmayı düzenleyen, Akdeniz tipi diyet gibi beslenme alışkanlıkları benimsenmelidir. Bu diyet, zeytinyağı, balık, sebzeler ve tam tahılları içerirken, rafine şeker ve işlenmiş gıdaları sınırlar.
• Az yağlı protein kaynakları: Et, tavuk, balık gibi az yağlı protein kaynakları tercih edilmelidir.
• Kafein tüketimi: Kahve tüketimi karaciğer sağlığına olumlu etki yapabilir. Günlük 3 fincan kahve tüketimi karaciğer hastaları için faydalı olabilir.
• Özellikle kilonun yüzde 10'unun verilmesinin, karaciğer yağlanmasının gerilemesine ve daha sağlıklı bir karaciğer işlevine katkı sağladığı bilinmektedir.
• Aynı zamanda diyabet, kolesterol gibi eşzamanlı sağlık sorunları da karaciğer sağlığını etkileyebilir. Diyabetin kontrol altına alınması, kan şekeri seviyelerinin dengelenmesi karaciğer sağlığını olumlu etkileyebilir. Kolesterol seviyelerinin yönetilmesi de karaciğer yağlanmasıyla ilişkilendirilen risk faktörlerini azaltabilir.

Doktor takibi: Karaciğer yağlanması riski taşıyan bireyler düzenli sağlık kontrollerini yapmalıdır. Gerekli durumlarda doktor önerisi ile tedavi yöntemleri belirlenebilir.

KARACİĞER YAĞLANMASINA İYİ GELEN BESİNLER

Enginar: Enginar A ve B vitaminleri bakımından zengin bir besindir. Aynı zamanda idrar söktürücü özelliğe sahiptir ve içerdiği antioksidanlar sayesinde vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur. 

Bulgur ve Baklagiller: Basit şekerlerin aksine kompleks karbonhidratlar içeren besinler, kan şekerinin daha istikrarlı bir şekilde yükselip düşmesini sağlar. Bu nedenle karaciğer hastaları için bulgur, sebzeler, baklagiller gibi bileşik şeker içeren gıdalar önerilir. Bu tür besinler kan şekeri düzeyini daha dengeli tutmaya yardımcı olabilir.

Et ve Yumurta: Et ve yumurta gibi protein kaynakları, karaciğer sağlığı için önemlidir. Bu besinler vücut için gerekli amino asitleri ve proteinleri sağlar. Ancak tüketim miktarlarının dengelenmesi önemlidir. Beslenme düzenindeki değişiklikler, kişinin ihtiyaçlarına ve sağlık durumuna göre ayarlanmalıdır.

Süt Ürünleri: Süt ürünleri kalsiyum ve protein kaynağıdır. Ancak bazı durumlarda yağ içerikleri yüksek olabilir. Bu nedenle az yağlı veya yağsız süt ürünleri tercih edilmelidir. Ayrıca yoğurt tüketilen gün süt veya peynir miktarı azaltılarak dengeli bir beslenme sağlanabilir.

Tahıllar: Tahıllar da sağlıklı karbonhidrat kaynaklarıdır. Ekmek, makarna, pirinç ve bulgur gibi tahıllar lif içeriği ile sindirimi yavaşlatarak tokluk hissini artırabilir ve kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olabilir.