Hastalık X nedir? Hastalık X belirtileri nelerdir? Hastalık X nasıl bulaşır?

Davos'ta düzenlenen bir toplantıda Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ), "Disease (Hastalık) X" tartıştı. Toplantının ardından çok sayıda haber yapılırken, 'Hastalık X' etiketi sosyal medyada gündem oldu. Hastalık X'i gerçekmiş gibi gösteren ve topluma yönelik yakın bir tehdit olarak tasvir eden bir dizi paylaşım yapmaya başladı. Associated Press'ten Melissa Goldin, 'Hastalık X' ile ilgili yanlışları ve bilinmesi gerekenleri kaleme aldı. 

HASTALIK X NEDİR?

Goldin'in aktardığına göre 'Hastalık X', gerçek bir hastalık değil. Dünya Sağlık Örgütü, "Disease (Hastalık) X" kavramını 2018 yılında yayımladığı en büyük "halk sağlığı riski oluşturan hastalıklar" listesinin bir parçası olarak tanıttı. DSÖ, 2022 tarihinde ise "Disease (Hastalık) X"i şu sözlerle tanımladı: "Hastalık X, ciddi bir uluslararası salgına neden olabilecek bilinmeyen bir patojeni belirtmek için kullanılır." 

Listenin 'Hastalık X'i içermeyen ilk versiyonu 2017'de yayımlandı ve 2024'ün ilk yarısı için başka bir güncelleme planlanıyor. Mevcut listede yer alan hastalıklar arasında Covid-19, Zika, Ebola ve SARS yer alıyor. DSÖ, 'Hastalık X'i, halk sağlığı açısından acil durum yaratma potansiyeli nedeniyle 2018 yılında hızlandırılmış araştırma ve geliştirme gerektiren öncelikli hastalıklar listesine ekledi.

DSÖ'DEN HASTALIK X UYARISI

2019 sonunda ortaya çıkan ve 2020'de dünyada etkisini hissettiren Kovid-19 salgını, Ghebreyesus'a göre ilk 'Hastalık X' olarak tanımlanabilir. Çünkü kavram ortaya çıktığından beri salgına yol açan ve toplumda panik yaratan ilk patojen Kovid-19 oldu. DSÖ Genel Direktörü, ülkelerin 'Hastalık X'e nasıl hazırlanabileceklerini de anlattı. Söz konusu hazırlıklar aslında herhangi bir salgın hastalığın yayılma hızına bağlı olarak alınması gereken önlemleri kapsıyor.

Ghebreyesus, son salgın döneminde de görüldüğü üzere zengin ülkeler tedavilerde yüksek teknoloji ve yapay zeka tabanlı aletlerden faydalanabilse de yoksul ülkeler temaslı takibi ya da pozitiflik testi yapacak imkana bile sahip değil.