Türkiye’de tüketici mücadelesi veren önemli isimlerden, Tüketici Birliği Federasyonu yöneticisi Murat Köse’nin zaman zaman dikkat çektiği bir nokta vardır. Bir ülkedeki pasaportlu insan sayısı, o ülkenin dünyadaki yerini de belirler.
Köse, dünyayı daha çok gören nüfusa sahip ülkelerin gelişmişliklerinin de, yaklaşımlarının da aynı doğrultuda artacağına dair inancını her fırsatta dile getirir. Elbette bugünün teknolojisinde internet bu açığı bir miktar kapatıyor; ama asla onun yerine geçmiyor.
Peki Köse’nin bu vurgusundan yola çıkıp, dünyayı gören insanlarımızın sağlamasını yapalım. TÜİK’in son açıkladığı verilere göre 2018 yılında 8 milyon 383 bin Türk vatandaşı dünyaya seyahat yaptı.
Düz bir hesapla, nüfusun sadece yüzde 10’u yurtdışıyla bir şekilde ilişki içinde. Bakın nereye gittiğinin önemi yok; ama ne amaçla gittiği çok önemli. Bunu detaylandırmadan önce kişi başına 584 dolar harcadığını söyleyelim.
Eyvah turist kaçırmışız derseniz, orada da garip bir oran ortaya çıkıyor. Gidenlerin sadece yüzde 19,6’sı paket tur kapsamında seyahat ediyor. Geri kalan yüzde 80,4 bireysel olarak ziyaretlerini gerçekleştiriyor. Toplamda da 4,9 milyar dolar para harcanmasına karşılık, çıkış yapanların yüzde 43,3’ü turizm amaçlı. Yüzde 23’ü ziyaret ve sadece yüzde 21,5’i iş amacıyla yurtdışına çıkış yapıyor.
Öncelikle bu fotoğrafa baktığınızda, 200 milyar dolarlık ihracatı hedefleyen Türkiye’nin iş amacıyla dünyaya gidiş oranı üzerinde ciddi bir çalışma gerçekleştirilmesi gerektiğini görüyoruz.
Diğerlerinin seyahati yanlış olduğu için değil, pasaport kullananların içinde iş insanı sayısı az olduğu için yakınıyorum. Başta küçük ve orta boy işletmelerimiz olmak üzere, daha çok iş insanının dünyaya çıkışını sağlayacak, metotlar üzerine çalışmalıyız.
Aksi takdirde TİM Başkanı İsmail Gülle’nin her fırsatta yakındığı ve işi tersine çevirmek için çalışmalar başlattığı 77 bin ihracatçının sadece 11 binin sürekli ihracat yapmasıyla ilgili yaşanan sıkıntıyı aşamayız.
İkinci önemli açmaz ise gidiş noktalarımızda yatıyor. Çıkış yapan vatandaşların en çok gecelemeyi yaptığı ülke Suudi Arabistan... Yani inanç turizmi nedeniyle yurtdışına açılmışız. Peki Suudi Arabistan’ı takip eden ülkeler hangileri?
İkinci sırada Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Güzel destek vermişiz ama, Türkiye’den yavru vatana çıkış yapanların çoğunun amacını biliyoruz. Üçüncü sırada Irak var. Kötünün iyisi... En çok gecelemeyi yaptığımız ancak dördüncü ülke Almanya. Burada da hısım akraba muhabbetini bir kenara bırakırsanız, en azından fuarcılık üzerinden bir nebze olsun kendimizi avutabiliriz.
Yani sözün özü şu. Yurtdışına giden insan sayımız az. Gidenlerin içinde de iş amaçlı olanların oranı beşte bir. Geceleme yapılan ülkelere baktığınızda ise durum evlere şenlik. Şimdi TİM Başkanı’na sorayım: Bu fotoğraftan gerçek kazanç getiren 200 milyar dolar çıkar mı?
Çetin Ünsalan