Bugünlerde soğanla yatıp, soğanla kalkar olduk. Fakat Türkiye’deki enflasyonla mücadele algısında simgeleşince elden bir şey gelmiyor. Bu konuda yapılan zamlar herkesin malumu... Karaborsacılık ile stok yapmayı karıştıran bir ekonomi yönetimi, bulduğu 50 – 60 tonla fiyatların etkilenebileceğine bizi ikna etmeye çalışıyor.
Nitekim konu Rekabet Kurumu’nun da gündemine geldi ve bu konuyla ilgili yayınlanan bir ön araştırma raporu, kamuoyunun gündemine düştü. Raporda herhangi bir stokçuluk tespit edilemediğinden rekolte düşüklüğüne kadar birçok konuya atıfta bulunuldu ve piyasanın artan fiyatlarda sanıldığı gibi etkisi olmadığı dile getirildi.
Lakin ekonomi yönetimi o kadar çok bu konuda bağlanmış ve stok baskınları üzerinden sorun örtme eğilimine girmişti ki, sanırım bu zamansız ön araştırma raporu tepkiye neden oldu. İşte soğanı bile ağlatan olay bundan sonra gerçekleşti.
Aradan 4 – 5 gün geçip de mesele gündemde atıfta bulunulan bir konu olmaya başlayınca Kurum, internet sitesinden bir açıklama yaptı. Açıklamada denildi ki: “Bahse konu haber ve yorumlarda iddia edildiği gibi soğan fiyatlarına ilişkin mevcut durumda yaşanan gelişmelerin incelendiği ya da değerlendirildiği ve bu gelişmeler üzerine alınan güncel bir Rekabet Kurulu kararı bulunmamaktadır.
Yapılan inceleme ve araştırmalar üzerine alınan kurul kararlarının vaka özelinde ve Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile sınırlı olduğu, dolayısıyla bu kapsamda ele alınan konuların diğer mevzuat bakımından da hukuka uygun olduğu anlamına gelmeyeceği vurgulanmalıdır ancak son günlerdeki soğan fiyatlarıyla ilgili gelişmeler kurumumuz tarafından yakından takip edilmektedir.”
Yani özetle diyor ki, daha önce yaptığımız açıklama açıklama değildi, o yanlışlıkla oldu. Önceden elde edilmiş verileri kapsıyordu; şu an durum farklı olabilir; araştırıyoruz. TÜİK Başkan Yardımcısı’nın görevden nasıl alındığı hatırlatılmış olacak ki, bir hafta içinde tespitler geçerliliğini yitirdi.
Oysa basına yansıyan açıklamaya göre 5 gün önceki ön araştırma raporunda ne deniliyordu? “4054 sayılı kanunun 4. maddesi kapsamında herhangi bir ihlalin söz konusu olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 4054 sayılı kanunun 6. maddesinin ihlaline işaret edebilecek herhangi bir bilgi, belge ya da bulgunun da söz konusu olmadığı görülmektedir…
Bu çerçevede patates ve soğan piyasasındaki fiyat artışına ilişkin yerinde incelemelerde elde edilen bilgi ve belgeler, kamu kurumlarının görüşleri ve teşebbüslerin konu ile ilgili değerlendirmeleri dikkate alındığında; patates ve soğan ticareti ile iştigal eden teşebbüslerin rekabet karşıtı eylemler içerisinde bulunmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.”
Nasıl beğendiniz mi? Yılın U dönüşü bu olsa gerek. Peki Rekabet Kurumu’nun ön araştırma raporunda sorunun nereden kaynaklandığına ilişkin bulgular nelerdi? Onu da hatırlayalım:
“TÜİK, toptancı haller, sektör temsilcileri, perakendeciler ve HKS üzerinden elde edilen veriler incelendiğinde, fiyat artışlarının; ürün hastalıkları, üretim tercihleri, mevsimsel etkiler ile sel ve aşırı yağış gibi doğal afetler sebebiyle yaşanan ürün miktarı azalmasına bağlı olarak gerçekleştiği bilgisine ulaşıldı.”
Ne oldu 5 günde hastalıklar ortadan kalkıp, mevsimsel etkiler, doğal afetler önemini mi yitirdi? Daha da önemlisi ısrarla üzerinde durulan ekili alan sayısındaki azalma, birden aşka gelip, tersine dönerek dağıt taşı patates soğan hasat eder hale mi getirdi?
Çok belli ki Rekabet Kurumu’na ayar çekilmiş. Bir hafta içinde bu tespitler, ‘aslında onlar eskiydi, yoktu’ noktasına geldiğine göre bunun başka bir açıklaması olamaz. Bu tavır karşısında da başlığı tekrar sona yazarım. Soğan bile ağladı...