Avustralya merkezli Walk Free adlı insan hakları kuruluşu Küresel Kölelik Endeksi raporunu açıkladı. Buna göre Avrupa’da en çok modern köle ülkemizde imiş. Modern kölelik tanımına göre zorla ya da borçlandırılarak çalıştırılanlar, insan kaçakçılığı kurbanları ile zorla ya da hizmet ettirilmek için evlendirilen insanlar da kapsama giriyor.
Kuruluşa göre dünyada 36 milyon modern köle bulunuyormuş. Türkiye de 190 bin kişiyle Avrupa’nın ilk sırasında... Fakat görüyorum ki yine hakkımızı yemişler. Modern köle sayısı 190 bin imiş.
O zaman kapsam altındaki rakamlara bakalım. İnsan kaçakçılığı kurbanlarını saymıyorum. Orada zaten bütün dünya sicilimizin ne kadar temiz (!) olduğunu biliyor. Yani sadece bu rakamla bile bize atfedilen insan sayısını aşabiliriz.
Şimdi raporda Türkiye’nin modern köle sayısını çocuk yaşta evlendirilen kızlar ve zoraki evliliklerin etkilediği ifade ediliyorsa durum karışık. Çünkü Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği’nin Ekim 2014 itibariyle yaptığı açıklamaya göre çocuk gelin sayısı 200 bin. Üstelik son bir yılda 20 bin kişilik bir artış söz konusu...
Gelelim çalışanlara... Türkiye’de maden ve inşaat gerçeği bize bir kez daha gösterdi ki, insanlar normal işlerini kaybettikleri için, öğle yemeğinden yoksun, tuvalet için dahi dışarıya çıkarılmadan, herhangi bir iş güvenliği önlemi alınmadan, üç otuz paraya ölümüne çalıştırılıyor. Bu modern köleliği bile aşmış vaziyette. Bildiğiniz kölelik...
Peki kayıt dışı çalıştırılanlar, evine ekmek götürmek için güvencesiz işi kabul edenler modern köle değil mi? Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Yardımcısı Fatih Acar yaptığı açıklamaya göre 10 milyon 400 bin civarında kayıtdışı çalışan var.
Bir de borçlandırılarak çalıştırılanlara göz atalım. Türkiye’nin muhteşem ekonomi dehalarından oluşan iktidar, ülkede vatandaşı öyle bir borçlandırdı ki, ne yerinden kıpırdayabiliyor ne de hak arayabiliyor.
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin verilerine göre 2014 yılı yedi aylık dönem sonuçları bankalara bireysel kredi ve kart borcunu ödeyemeyenlerin sayısının 1 milyonu aştığını ortaya koyuyor. Bir de toplama bakalım.
BDDK verilerine göre 2004 sonunda 26,5 milyar TL olan hanehalkı borç yükü, 2014 Eylül sonuna gelindiğinde 345,5 Milyar TL’yi geçti.
“Enflasyondan arınmamış haliyle yüzde 1175 artan borçların, enflasyon şişkinliği alındığında gerçek borç yükünün 2004’teki 100’lük düzeyden 2014 Eylül’ünde 564’lük düzeye çıktığı görülüyor. Başka bir ifade ile, tüketici borçlanmasında gerçek artış 11,5 yılda yüzde 474, ya da 47 kat.”
Peki bu insanlar modern köle değil mi? Eğer bir ülkede hane halkı borçlanmasının ekonomi içindeki payı 12 sene sonunda yüzde 4’ten yüzde 65’e çıktıysa, o ülkede özgür insan bulamıyorsunuz demektir.
Ayrıca çalıştığı işyerlerinde maaşlarını alamayanlar, içeride maaşı biriktiği için ayrılamayanlar ve kısır bir döngü içinde emekleri istismar edilenler çok mu az? Bunlar da modern köle statüsüne giriyor.
Sonra bir araştırma yapılıyor, Türkiye 190 bin modern köleyle Avrupa’da ilk sırada çıkıyor. Koyun verdiğim rakamları alt alta ve dünya genelinde 36 milyon modern köle olduğu tespitinden yola çıkıp, memleketinizin fotoğrafını görün. Ülkede özgür insan kalmamış.
Çetin Ünsalan