Tarihçilerin yörüngesi Halil İnalcık 7. ölüm yıl dönümünde unutulmadı! Halil İnalcık kimdir ve kaç yaşında vefat etti?

Eserleriyle sadece Türk tarihine değil aynı zamanda dünya genelindeki tarihi süreçlere ışık tutan Halil İnalcık’ın aramızdan ayrılışının 7. yılında minnetle yad ediyoruz. Araştırmalarıyla tarihe bilimsel bir katkı sunan Halil İnalcık ABD’nin vatandaşlık isteğini reddederek Türk vatandaşlığında kalmaktan gurur duyduğunu ifade etmesiyle gönüllerde yer edinmişti. 25 Temmuz 2016 yılına geldiğimizde aramızdan ayrılan Halil İnalcık’ın muazzam hayatı hakkında sizler için araştırma yaptık.

TARİHİN YÖRÜNGESİ HALİL İNALCIK KİMDİR?

7 Eylül 1916'da İstanbul'da dünyaya geldi. Babası Kırım göçmenlerinden Seyit Osman Nuri Bey, annesi Ayşe Bahriye Hanım olan Halil İnalcık Ailesiyle beraber 1924 yılında Ankara'ya yerleşti.

1923-1930 arasında Ankara Gazi Mektebi'nde başladığı eğitim hayatına, bir yıl Sivas Muallim Mektebi’nde eğitim hayatına devam etti. Orta tahsilini 1931’de Ankara’da Gazi Muallim Mektebi'nde tamamladı. Ardından Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi'nde gitti. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yeni Çağ Tarihi Bölümünde yüksek öğrenim eğitimine başladı. 1940 yılında mezun olduktan sonra da okulu bırakmadı ve fakültede asistan olarak kaldı.

Tarihe olan tutkusu alevlendikçe alevlendi ve 1942 yılında Tanzimat ve Bulgar Meselesi adlı doktora tezini verdi. 1943'te Viyana'dan 'Büyük Ricat'e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı başlıklı teziyle doçentliğe atandı. 1945 yılına geldiğimizde AÜDTCF Arap Dili ve Edebiyatı Bölümünden Şevkiye Işıl ile dünya evine girdi.

Uzun yıllar aynı fakültede Osmanlı ve Avrupa tarihi üzerine dersler veren İnalcık, 1947'de Türk Tarih Kurumu (TTK) üyeliğine seçildi. 1949'da İngiltere'ye giderek British Museum'da Türkçe yazmalar üzerinde çalıştı. Osmanlı Devleti üzerine Calendar of State Papers serisinde kayıtları topladı. Aynı zamanda Public Record Office'te Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili kaynak taraması yaptı. 1951 yılında Türkiye'ye döndü.

OSMANLI TARİHİNİN YÖRÜNGESİ!

1951'in yazında Bursa Şer'iyye Sicilleri üzerine çalışmalar başlattı. Girişimleri sonucu siciller, Topkapı Sarayı'ndaki atölyede ciltlenip temizlenerek tekrar Bursa’ya gönderildi. İnalcık, Haziran 1952'de Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği teziyle profesörlük unvanı aldı.

Columbia, Princeton, Pennsylvania, Harvard Üniversitelerinde ziyaretçi profesör olarak dersler veren İnalcık, 1972'de Ankara Üniversitesinden emekli olarak Chicago Üniversitesinde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü kurdu. 1973 yılında kitabı The Ottoman Empire The Classical Age 1300-1600 yayımlandı.

İnalcık, Osmanlı/Türk tarihi araştırmalarının ortaya koyduğu yeni bilgi ve bulguların en üst düzeyde paylaşılıp tartışılması için "International Association for Social and Economic History of Turkey" adlı uluslararası bir birlik kurdu. İlk kez 1977'de Hacettepe Üniversitesinde olmak üzere 11 uluslararası kongrenin toplanmasına öncülük etti.

1986 yılında Chicago Üniversitesinden de emekliye ayrıldı. 1993 yılında Bilkent Üniversitesinde Tarih Bölümünü kurdu. 23 yıl boyunca Bilkent Üniversitesi Osmanlı Tarihi Bölümünde yüksek lisans ve doktora öğrencilerine seminer dersleri verdi. 

2003 yılında Bilkent Üniversitesinde Halil İnalcık Center for Ottoman Studies adlı bir merkez kurdu. Halil İnalcık, yıllardan beri çeşitli arşivlerden topladığı belge ve defterlerin kopyalarını, yarım kalmış araştırma metinlerini, 1000'den fazla ayrıbasımı ve diğer materyalleri bu merkeze bağışlayarak araştırmalarını kalıcı olarak ölümsüzleştirdi.

İnalcık, çok iyi düzeyde Osmanlı Türkçesi, iyi düzeyde; İngilizce, Fransızca, Almanca, orta düzeyde de; Arapça, Farsça ve İtalyanca dil bilgilerine ve konuşmalarına hakimdi.

MEZARI'NDA ULEMA KABRİ DETAYI!

Dünyanın çeşitli üniversitelerinden çok sayıda fahri doktora tevcih edilen İnalcık, 20. yüzyıl sona ererken Cambridge'de bulunan Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim insanı arasında gösterildi.

100 yıllık yaşına büyük araştırmalar ekleyen Halil İnalcık geriye büyük bir servet bıraktı. 25 Temmuz 2016 yılında görkemli bir cenaze töreni yapıldı. Mezarı hayran olduğu Fatih Sultan Mehmet'in de türbesinin bulunduğu Fatih Camii Haziresi'ne defnedildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı ile özel bir kabir yapıldı. Geleneksel Osmanlı kabirleri tarzında düzenlenen İnalcık'ın "ulema kabri" 22 Temmuz 2017'de tamamlandı. Mermerden yapılan kabrin yazma ve motifleri altın varak ile süslendi.