İbrahim Reisi kimdir? Reisi döneminde İran'da hangi adımlar atıldı?

Helikopter kazasında yaşamını yitiren İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin kim olduğu merak ediliyor. Reisi ne zaman doğdu? İran'da hangi önemli dönüm noktalarına imza attı. İşte ayrıntılar.

İBRAHİM REİSİ KİMDİR?

İbrahim Reisi 14 Aralık 1960'ta İran'ın Meşhed kentinde dünyaya geldi. 1979 İran İslam Devrimi'nin ardından 1981'de Kereç Savcısı olarak görev yaptı. Görevini başarıyla yerine getiren Reisi, kısa sürede hızla yükseldi. Henüz 25 yaşındayken Tahran Başsavcı Vekili oldu.

REİSİ'NİN HUKUK KARİYERİ

Humeyni'nin ölümü sonrası Ali Hamaney döneminde de görevlerini başarıyla sürdüren Reisi, devlet makamlarında hızla yükseledi. Reisi, 1989-1994 yıllarında Tahran Başsavcılığı görevinde bulundu. 1994 yılında Devlet Denetleme Kurumu Başkanlığına atanan Reisi, 10 yıl boyunca bu görevde kaldı.

Reisi, 2004'te Yargı Erki Başkanı Birinci Yardımcılığı görevine atandı. 2014 yılında İran Genel Başsavcılığına atanan Reisi, 2016'da yine Hamaney tarafından Meşhed kentindeki İmam Rıza Türbe ve Külliyesi Vakfı Başkanlığı'na getirildi.

Ülkede 19 Mayıs 2017'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de aday olan Reisi, o dönemdeki Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye karşı seçimleri kaybetti. Reisi, kendisinden önceki Yargı Erki Başkanı Ayetullah Amuli Sadık Laricani'nin Hamaney tarafından görevden alınarak Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Başkanlığına atanmasının ardından Mart 2019'da boşalan Yargı Erki Başkanlığı'na getirildi.

İran'da 18 Haziran 2021'de gerçekleştirilen seçimde Reisi, oyların yüzde 62'sini alarak açık ara farkla kazanıp ülkenin 8. Cumhurbaşkanı oldu. Reisi'nin cumhurbaşkanlığı döneminde özellikle komşularla ilişkilere öncelik veren dış politika izlendi. Bu dönemde Suudi Arabistan ile ilişkiler 7 yıl aradan sonra yeniden kuruldu.

ABD YAPTIRIM LİSTESİNE ALINDI

Reisi, Kasım 2019'da ABD tarafından yaptırım listesine alındı. İbrahim Reisi'nin ismi, Hamaney sonrasında ülke liderliği makamına oturması muhtemel adayların arasında bulunuyordu.

REİSİ DÖNEMİNDE İRAN'DAKİ DÖNÜM NOKTALARI

Reisi döneminde İran'da bir çok dönüm noktasına imza atıldı. Reisi'nin Avrupa ve Batı'dan ziyade komşu ülkelerle iyi ilişkiler geliştirilmesini önceleyen siyasi çizgisi, İran'ın dış politikasına da yansıdı. İbrahim Reisi döneminde yaşanan gelişmeler şu şekilde:

• İran, Şanghay İşbirliği Örgütü’ne tam üye oldu.
• İran, BRICS üyesi oldu.
• İran, Avrasya Ekonomik Birliği’ne önemli bir aktör olarak entegre oldu.
• Aralarında Suudi Arabistan, Kuveyt, Mısır, Libya, Sudan, Cibuti ve Maldivler olmak üzere bazı Arap komşuları ve Afrika ülkeleri ile diplomatik ilişkileri canlandırmayı ve geliştirmeyi başardı.
• İngiltere’ye 400 milyon sterlinlik borcunu ödetti: İran, 1971'de İngiltere'den tank siparişi vermiş ancak ödeme yapılmasına rağmen 1979'daki devrim sonrasında siparişlerin çoğu teslim edilmemişti.
• İran petrol üretimini, yaptırım öncesi seviyeyi bile aşarak maksimuma çıkardı: günlük 3.4 milyon varil.
• İran ilk kez İsrail’e karşı büyük bir operasyon düzenledi: Kendi topraklarından İsrail’e yoğun füze saldırısı gerçekleştirdi.
• Rusya-İran ilişkileri, askeri ve ticari alanlarda yeni seviyeye yükseldi. İki ülke arasındaki ticaret 4 milyar dolara ulaştı. İki ülke arasında turistlere yönelik vize muafiyeti uygulanmaya başladı.