Tüketici ekonomiye güvenmiyor
Türk ekonomisinde açıklanan her veri, her oran alarm veriyor. Vatandaşın ekonomiye güvensizliği sürüyor. Tüketici güven endeksi eylül ayında yüzde 80'in altında kaldı. Tüketici gibi üretici verileri de ürkütücü. Sektörel bazda ise sorun daha ciddi. Veriler, ekonomiye güvenmeyen vatandaşları yeni zamların beklediğine işaret ediyor.
Vatandaşın ekonomiye olan güvensizliği sürüyor. Türkiye'de sadece ekonomiye güvensizlik değil sektörlerdeki durum da ürkütücü.
Bu durum verilere de yansıdı. TÜİK, Eylül 2021 Tüketici Güven Endeksi verilerini yayınladı. Buna göre geçen senenin aynı ayında yüzde 82,0 olan endeks, eylül ayında 79,7'ye geriledi. Geçtiğimiz aya göre yüzde 1,8'lik bir artış görülse de endeks hala 100'ün altında kalmaya devam ediyor.
Tüketici Güven Endeksi, tüketici yönelim anketiyle ölçülüyor. Ankette, tüketicilerin maddi durum ve genel ekonomiye ilişkin durum değerlendirmeleri, gelecek dönem beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimleri ölçüyor.
Endeks, 0-200 aralığında değerlendiriliyor. Endeksin 100’ün altında kalması tüketicilerin ekonomi beklentilerinin olumsuz olduğu ve ekonomide küçülme veya kötüleşme beklendiği anlamına geliyor.
Buna göre Tüketici Güven Endeksi, 2021 Ocak ayından beri hiç 100'ün üzerine çıkmadı. Bu da gösteriyor ki vatandaşın ekonomiye güveni kalmadı.
TÜKETİCİ GİBİ ÜRETİCİ DE GÜVENSİZ
Hayat pahalılığı aile bütçelerini sarsıyor. Tüketici gibi üretici de ekonomiye güvenmiyor. Üretici enflasyonu ağustos itibarıyla son üç aydır yüzde 40'larda seyrediyor. Bundan önceki üç ay yüzde 30'larda ve ondan önceki dört ay da yüzde 20'lerde seyretti. Tarımdaki girdi enflasyonu temmuzda yıllık bazda yüzde 30'a dayandı.
Üretici cephesindeki artışlar daha fazla iken bu tüketici tarafına aynı oranda yansıtılmadığı halde çarşı pazarda fiyatların neredeyse aynı oranda artmasının nedeni ise lojistik maliyetleri. Bu maliyetlere birkaç yıl öncesine göre yüzde 12-15 daha yüksek akaryakıt fiyatları da eklenince üretici zor durumda kaldı.
SEKTÖREL BAZDA DA TABLO ÜRKÜTÜCÜ
Sektörel bazda da ürkütücü bir tablo var. Özellikle perakende ticaret sektöründe izlenen “önümüzdeki üç aya ilişkin satış fiyatları beklentisi” rekor düzeylerde.
Sektörel güven endeksi bu yılın ağustos ayında yüzde 158,3 değerini aldı. Bu durum perakende ticaret sektöründe güçlü fiyat artış beklentilerine işaret ediyor.