Yörükler mermer ocağı yüzünden dağda susuz kaldı!

Yusuf Yavuz

Türkiye kırmızı et açığını gidermek için bu yıl 500 bin sığır ithal etme kararı aldı. Ancak yüzlerce yıldır Toroslarda keçi yetiştiriciliği yaparak ülkenin ihtiyacını karşılayan Sarıkeçili Yörükleri her türlü zorluğa karşı yaşama mücadelesi veriyor. Karaman’ın Kazım Karabekir ilçesinde bulunan Hacıbaba Dağında ailesiyle birlikte keçi çobanlığı yapan Veli Bacak, bölgede açılan mermer ocağının sularını kesmesiyle 500 keçinin ölüm riskiyle karşı karşıya kaldığını söyledi. Sarıkeçililer Derneği Başkanı Pervin Çoban Savran ise Mersin ve Konya arasındaki göç yolları ve yaşam alanlarının tesciliyle ilgili Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın hazırladığı projenin bir an önce hayata geçirilmesini isteyerek, “Devletimizin bir an önce göç yollarımızla ilgili projeyi tamamlamasını ve yaşam alanlarımızı tescil etmesini bekliyoruz. Yoksa bu kültür sonsuza kadar yok olacak. Hacıbaba Dağındaki o çeşmeyi 170 yıl önce bizim atalarımız yaptırdı, şimdi bizim elimizden alıyorlar. Biz artık derdimizi kime anlatacağımızı bilemiyoruz” diye konuştu.

Anadolu’nun geleneksel konargöçer üretim kültürünü sürdüren son topluluğu olan Sarıkeçili Yörükleri, yaz aylarını Toros Dağlarındaki yaylalarda, kış aylarını ise Mersin’in sahil bölgelerinde geçiriyor. Yavaş yavaş güz göçü zamanı yaklaşırken yıl boyunca dağlarda gezdirerek yetiştirdikleri keçilerini Kurban Bayramı öncesinde satarak geçimlerini sağlayan Sarıkeçililer, kazançlarıyla çocuklarının eğitim giderlerini ve temel ihtiyaçlarını karşılıyorlar.

YÖRÜKLER DAĞDAKİ SUYU ARTIK MERMER OCAKLARIYLA PAYLAŞIYOR

Ancak yaşam alanları giderek daralan Sarıkeçililer için dağlarda, kıl çadırlarda sürüp giden her geçen gün zorlaşıyor. Orman baskısı, dikim sahaları, ekili alanlar ve göç yolları üzerindeki yerleşik halkın önyargılarına son yıllarda susuzluk sorunu da eklendi. Kısıtlı durumdaki su kaynaklarını artık dağlarda ardı ardına açılan mermer ocaklarıyla da paylaşmak zorunda kalan Yörükler, geçmişte hayvanlarını sulamak için çıktıkları yaylalara, son birkaç yıldır tankerlerle su çıkarmak zorunda kalıyor.

MERMER OCAĞI SUYU KESTİ, 500 KEÇİSİ DAĞ BAŞINDA SUSUZ KALDI

Yaz aylarının bir dönemini Karaman’ın Kazım Karabekir ilçesinde bulunan Hacıbaba Dağında geçiren Yörüklerinden Veli Bacak, yıllardır kullandıkları su kaynağının yakınlardaki mermer ocağı tarafından kesilmesiyle 500 civarındaki keçisinin susuz kaldığını söyledi. Ailesiyle birlikte Gökçeşme mevkiinde çobanlık yaptığını anlatan Bacak, “Keçilerimiz ve kendimiz için kullandığımız su kaynağı, yakınımızda açılan mermer ocağı tarafından da kullanılmaya başlandı. Zaten bize çok az kalan su zaman zaman kesiliyordu. Ancak üç-dört gündür tamamen kesildi. Keçilerimiz ölüm riskiyle karşı karşıya kaldı” diye konuştu.

'YETKİLİLER SÖZ VERDİ AMA SORUN HALA ÇÖZÜLMEDİ'

Parası olduğunda tankerle su satın alarak keçilerinin hayatta kalmasını sağlamaya çalıştığını dile getiren Çoban Veli Bacak, “Sorunumuzu Karaman İl Özel İdaresi yetkilerinden birine ilettik. Bize bir iki gün içinde sorunu çözeceklerini bildirdiler. Ancak halen çözüm üretilmedi, susuzluğumuz devam ediyor” dedi.

PERVİN ÇOBAN SAVRAN: 'O ÇEŞMEYİ 170 YIL ÖNCE ATALARIMIZ YAPTI'

Yaşananlara tepki gösteren Sarıkeçililer Derneği Başkanı Pervin Çoban Savran da, "Hacıbaba Dağındaki o çeşmeyi 170 yıl önce bizim atalarımız yaptırdı. 170 yıl önce Koca Ana diye anılan bir Sarıkeçili kadınının hayratı. Biz hayır amacıyla yaptırdığımız bir çeşmeye adımızı yazmayız. Adı üstünde hayır amacıyla yapılmış bir şey. Ancak atalarımızın elleriyle yaptırdığı bu su kaynakları şimdi bizim ellerimizden alınıyor” dedi.

GÖÇ YOLU VE YAŞAM ALANLARININ TESCİLİ İÇİN PROJE HAZIRLANDI

Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın Sarıkeçili Yörüklerinin göç yolları ve yaşam alanlarını belirlemek ve bu güzergahları tescil etmek amacıyla iki yıl önce bir proje başlattığını anımsatan Savran, “Proje tamamlanırsa yüzlerce yıldır atalarımızın kullandığı göç yolları ve konaklama yerleri üzerindeki tartışmalar bitecek, bizlerin yaşam alanları da tescillenmiş olacak. Bizler de bu alanlardan yararlandığımız için yasalar çerçevesinde devletimize vergimizi, kiramızı ödeyeceğiz. Ancak raporlama aşaması tamamlanan proje bir türlü sonuçlandırılmadı. Bize söylendiğine göre Mersin ve Konya’daki orman bölge müdürlükleri henüz projenin uygulanabilmesi için hazır değillermiş. Bu güzergahlardaki arazilerde nereleri bizim için ayıracaklar, nereleri başka amaçla kullanacaklar bunların hesabı yapılıyor sanıyoruz. Ancak bu arada bu kültür de yok olup gidiyor” diye konuştu.

'YETKİLİLER BİZE AB PROJELERİ ÖNERİYOR'

Sarıkeçililerin sorunlarının aktardıkları kamu idarecilerinin kendilerine AB projeleri ve hibeler önerdiğini dile getiren Pervin Çoban Savran, “Bakın bu tür oyalamalar yüzünden tükeniyoruz, üretim kültürümüz bitiyor. Bizim AB projelerine, hibelere ihtiyacımız yok. Elimiz ayağımız tutuyor, üreten gençlerimiz var, dağlarda bekleyen çobanlarımız var. Biz kimseden yardım dilenmiyoruz, anayasal hakkımız olan temel ihtiyaçlarımızın giderilmesini istiyoruz. Devletimize vergimizi verelim, insan gibi yaşayalım istiyoruz. Keçi otlattığımız dağlarda, yaylalarda, meralarda muhtarlara rüşvet, ihtiyar heyetine haraç, şuna buna kaçak göçek paralar ödemek istemiyoruz. Bundan artık yorulduk. Devletimizin bir an önce göç yollarımızla ilgili projeyi tamamlamasını ve yaşam alanlarımızı tescil etmesini bekliyoruz. Yoksa bu kültür sonsuza kadar yok olacak” ifadelerini kullandı.

'SARIKEÇİLİLERİN ÜRETİM VE YAŞAM KÜLTÜRÜ YOK OLUYOR'

Türkiye’nin küçükbaş hayvan varlığının azlığından şikayet edildiğini ancak öte yandan da geleneksel olarak yüzlerce yıldır küçükbaş hayvan üretimiyle uğraşan Sarıkeçili Yörüklerinin üretim ve yaşam kültürlerinin yok olduğuna dikkati çeken Savran, “Birkaç yıl öncesine kadar sorunlarımızı anlattığım toplantılarda ve çeşitli buluşmalarda bu sorunlara gösterilen ilgiden umutlanıyordum. Sorunlarımızın çözüleceğine olan inancım artıyordu. Ancak yıllardır bizi oyalayarak bekletiyorlar. Çözümsüzlük uzadıkça umutlarım da tükeniyor. Bu kültür söz verile verile oyalanıyor ve tarihten siliniyor. Bütün bunları anlatacak kelime, söyleyecek söz bulamıyorum artık” görüşünü dile getirdi.