Günde üç dakika çevrenin bakanı olun!

ÇED Yönetmeliği yeniden değişti, AVM, HES ve Golf sahalarına ÇED muafiyeti getirildi. Çevre Mühendisleri Odası Genel Başkanı Baran Bozoğlu, Bakan Güllüce'ye seslenerek gününün sadece 3 dakikasını Çevre Bakanı olarak geçirmesi çağrısında bulundu.

YIKIM PROJELERİNE ÇED MUAFİYETİ GETİRİLİYOR

1993 yılından bu yana uygulanan ve bu sürede 7 kez değişikliğe gidilen ÇED Yönetmeliği yeniden değiştirildi. HES'ler AVM'ler, büyük otel projeleriyle köprü ve otoyol gibi doğa tahribatına neden olabilecek projelerin etkisini değerlendiren ÇED raporlarındaki eksiklikler, yargı açısından da önemli bir dayanak oluşturuyordu. Değiştirilen ÇED Yönetmeliğine göre bundan böyle HES projeleri, AVM'ler, Golf sahaları ve toplu konut projelerinin yanısıra demiryolu ve metro projeleri ÇED'den muaf tutulacak.

ÇMO BAŞKANI BOZOĞLU: 'PLANLAMADAN KAÇILIYOR'

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafındasn hazırlanan ve Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği değişikliğine ilişkin bir basın açıklaması yapan Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) Genel Başkanı Baran Bozoğlu, 1993 yılından bu yana yönetmelikte 7'si ana değişiklik olmak üzere toplam 17 kez değişikliğe gidildiğini berlirterek şunları söyledi: "ÇED Yönetmeliği çevre politikamızın temelidir. Bu kadar sık değişiklik yapılması ülkemizde çevre sorunlarını çözme odaklı bir çevre politikasının oluşturulmadığının göstergesidir. ÇED, bir planlama sürecidir. Olası bir tesisin etkilerini baştan tespit etmek ve önlem alınıp alınamayacağını görmek amaçlıdır. Ancak bu planlama sürecinden dahi kaçılmaya çalışılmaktadır."

MAHKEMENİN İPTAL ETTİĞİ MADDE YENİDEN KONULDU

ÇED muafiyetlerine dair yapılan düzenlemelerin ÇMO tarafından iptal edilmesine rağmen, hükümetin bu düzenlemeyi Çevre Kanunu`na koyduğunu ve açılan dava sonucunda 3 Temmuz 2014 tarihinde düzenlemenin Anayasa Mahkemesi'nce iptal edildiğini anımsatan Bozoğlu, Anayasa mahkemesinin kararı göz ardı edilerek bugün yayımlanan yönetmeliğe geçici 3. madenin yeniden konulduğunu söyledi.

Hukuk ve kanunlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yok sayılarak hukuka ve sağlıklı çevrede yaşama hakkına olan inancın bir kez daha sarsıldığını kaydeden ÇMO Başkanı Bozoğlu, ÇED sürecinden muaf tutulan projeleri ise şöyle sıraladı:

DENİZLER, GÖLLER VE NEHİRLER TEHLİKEDE, HES'LER ÇED DIŞI

"Kuş göç yoluna yapılan ve kuşların ölümüne neden olan tren projesi hepimizin zihinlerine kazınmıştır. 100 km ve altı demir yolu projeleri ÇED'den muaf tutulmuştur. 3 milyon m3 altındaki dip taraması ve denizden, göllerden ve nehirlerin dibinden malzeme çıkartılması ÇED'den muaf! Denizlerimizdeki ekosistem, ırmaklarımızdaki ekosistem nasıl etkilenecek araştırılmasını istemiyorlar! Yani 2.999.999 m3 dip taraması yaparsanız ÇED'den muafsınız!!!Akarsu havzaları arasında su aktarımında 100 milyon m3 altı ÇED'den muaf! HES projelerine dolaylı muafiyet sağlanıyor! Farklı akarsuların yatağını değiştirerek yapılan HES projelerinde önceden 300 bin m3/yıl olan sınır 100 milyon m3/yıl'a çıkartıldı! Seramik üreten tesislerde ÇED uygulama sınırı 100 milyon ton dan 300 bin ton a çıkartılıyor! Kimin fabrikası? Neden 300 bin ton?!"

TOPLU KONUT, GOLF, VE HASTANELER ÇED'DEN MUAF

Toplu konut, şehir hastaneleri, golf tesisleri, AVM'ler ve beyaz eşya boyama tesisleri gibi projelerin de ÇED muafiyeti kapsamına alındığı bilgisini veren Bozoğlu, açıklamasını şöyle sürdürdü: "Yer altı suyu çıkartılmasına dair projelerin sınırı 300 bin m3/yıl'dan 1 milyon m3 / yıl çıkartıldı! Kuraklıkla karşı karşıya kaldığımız bir süreçte, Orman ve Su İşleri Bakanı Sn. Veysel Eroğlu Konya havzasında yer altı sularının bittiğini açıkladığı bir dönemde, yer altından çekilecek suyun etkilerinin değerlendirilmemesini sağlamak, akla, mantığa, bilime uymamaktadır.

'BU DÜZENLEME ÇOK BÜYÜK BİR HATADIR'

Tuz çıkartılması ÇED`den muaf tutulmuştur. Tuz Gölü`nde yasadığı bir şekilde devam eden ve doğayı yok eden tesislerin ÇED olumlu kararları iptal edilmişti. Nokta atışı bir düzenleme ile bu tesisler ÇED'den muaf tutulmuştur! Orman alanlarının dönüştürülmesi projeleri ÇED'den muaf! Sn. Bakan İdris Güllüce, yaban domuzlarının şehre gelmesini magazinsel bulmuştu, bu düzenleme ile de düşüncesini yönetmeliğe koymaktadır. Yer altından geçen demir yolu hatları, metrolar ÇED'den muaf! Sanayi ve enerji tesislerinin sökümü ÇED'den muaf! Örneğin nükleer santral, termik santral, kurşun fabrikası gibi tesislerin sökülmesi işlemlerinin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi gerçekleştirilemeyecektir. Bu düzenleme çok ama çok büyük bir hatadır!

KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇED DIŞINDA!

Kentsel dönüşüm alanları ÇED sürecinden muaf tutulmuştur. Madde 24'de afet riskindeki alanların dönüştürülmesinde etkilerin değerlendirilmesindeki yöntem Bakanlığa bırakılmıştır! Planı yapan Bakanlık, kentsel dönüşüme karar veren Bakanlık, icraata geçen Bakanlık, kendi faaliyetinde ÇED uygulayıp uygulamayacağına karar veren de Bakanlık! Rüzgar enerji santrallerinde (RES) tribün sayısı üzerinden değil, güç üzerinden ÇED sürecine karar verilecektir. Ancak asıl çevresel etki tribün sayısındadır."

BAKAN GÜLLÜCE'YE GÜVEN SARSILDI

Açıklamasında, Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce'nin Çevre Bakanı mı yoksa inşaat bakanı mı olduğu sorusunu yönelten ÇMO Genel Başkanı Bozoğlu, inşaat sektörüne her yolun mübah olduğunun altını çizerek, "İnşaat sektörüne sınırsız olanak tanıyan, rantı genişleten, çevresel etkilerini hiçe sayan bir düzenleme gerçekleştirilmiştir. Kentsel dönüşüme dair Sn. Bakanın çevresel hassasiyet vurgusunun gerçekçi olmadığı ortaya çıkmıştır. AB uyum sürecinden uzaklaşıldığı da açıkça görülmektedir. AB ÇED uygulamasında halkın katılımı toplantısı en az 2 defa düzenlenmektedir. Yeni AB ÇED direktifinde halkın katılımı süreci 30 güne çıkartılmış yani halk ile 30 gün boyunca projeye dair görüşme yapılması zorunluluğu getirilmiştir. AB direktifinde muafiyetler bulunmamaktadır. Bütçe görüşmelerinde AB ile uyumlu bir ÇED düzenlemesi yapacaklarını belirten Sn. Bakan İdris Güllüce'nin dediklerinin doğru çıkmadığı görülmüştür. Sn. Bakan Güllüce'ye dair güven sarsılmıştır!" görüşünü dile getirdi.

Yeni düzenlemeden karlı çıkanın çevre, doğa ve halk değil, belli başlı şirketler olduğunu vurgulayan Bozoğlu, açıklamasında ayrıca şu görüşlere yer verdi:

'BU DÜZENLEME TOPLUMSAL OLAYLARI ARTTIRACAK'

"Artvin'de, Yırca'da, Alakır`da, Phaselis'te, Tuz Gölü'nde, Çanakkale'de, Kocaeli'nde, Manisa'da, Amasra'da yani ülkemizin dört bir yanında yaşanan çevre sorunlarına, halkın yaralarına merhem olunmayacağı bu yönetmelikte de görülmüştür.Yönetmelikteki bazı değişiklerin ise nokta atışı olduğu, belirli fabrikaları muaf tutmayı hedeflendiği de akıllarda soru işareti yaratmaktadır. Tartışma, projelerin yapılıp yapılmaması bile değildir. Projelerin etkilerinin değerlendirilmesinden dahi kaçılmaya çalışılmasıdır! Bu düzenleme ile, ülkemizdeki çevre sorunlarının, kuraklığın, havza kirliliğinin, kentlerdeki toz miktarının daha da artacağını söylemek yerinde olacaktır. Öte yandan, hiç kuşkusuz halkı göz ardı eden bu düzenleme toplumsal olayları da arttırabilecektir.

'GÜLLÜCE GÜNDE 3 DAKİKASINI ÇEVRE BAKANI OLARAK GEÇİRSİN'

Yapılması gereken şey; kısa vadede Çevre ve Şehircilik Bakanı Sn. İdris Güllüce'nin gününün 3 dakikasını Çevre Bakanı olarak geçirmesi, tek başına güçlü bir Çevre Bakanlığı'nın kurulması, yatırımcıların da halkın da doğanın da haklarını gözeten ancak kamu yararını kendisine ilke edinen bir ÇED sürecinin tanımlanması, hukukun işletilmesi, kanunların, mahkeme kararlarının uygulanmasıdır."

OHA DEDİRTEN PROJELER, MİZAHI SOLLADI

Yeniden değiştirilen ÇED Yönetmeliğinde doğanın yıkımına neden olacak pek çok projeye ÇED muafiyeti getirilmesi akıllara bir süre önce çekilen OHA-Oflu Hoca'yı Aramak filmini getirdi. Yönetmen Levent Soyarslan, filmde yer alan kıza bir reklam sahnesiyle toplumdaki yıkım projelerine yönelik algıyı eleştirmiş, filmin tanıtımı olarak internette yayınlanan reklam filmi paylaşım rekorları kırmıştı. Yönetmen Soyarslan, son yıllardaki yıkım projelerinin mizahın sınırlarını bile zorladığını dile getirmişti.

Yusuf Yavuz

ulusalkanal.com.tr