Alışverişte dövizin kısıtlanması ne anlama geliyor?
Doların ateşi yüksek, piyasalar tedirgin... Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek bir kez daha dövizle borçlanmayı yasaklayacaklarını söyledi. "Alt yapı çalışmları başladı" dedi. Alışverişte dövizin kısıtlanması ne anlama geliyor? Bu uygulama yeterli mi? Atılması gereken başka adımlar var mı?
Özel sektörün dış borcu kamu borçlarının iki katına çıktı. Ödenmeyen borçlar ekonomi yönetimini yeni kararlar almaya zorladı.
Hafta içinde sürpriz bir açıklama yapan Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, özel sektöre dövizle borçlanmayı yasaklıyoruz" dedi. Şimşek aynı açıklamayı 3 gün sonra yeniden yaptı. Alt yapı çalışmalarının da başladığını söyledi.
Peki bu karar ne anlama geliyor? Ekonomistlere göre hükümetin aldığı bu önlemler doğru ancak gecikmiş... Hükümeti bu karara almaya iten etken ise devletin kefil olduğu özel sektörün, borçlarını ödeyemez noktaya gelmesi.
Hem borçlar hem de enflasyon, işsizlik, cari açık ve yüksek faizin etkisiyle ekonominin kırılganlığı artıyor. Bu nedenle yurt dışı kaynaklı ve özellikle ABD merkezli spekültaif dalgalanlamalar da Türkiye'yi daha kötü etkiliyor. Bu da en nihayetinde döviz kurlarını tetikliyor.
Sadece son 1 ayda döviz kurunda yüzde 5'lik artış var. Bu artıştan hem ekonomi hem de döviz borçlu özel sektör kötü etkileniyor. Çünkü ödemesi gereken miktar daha da artıyor. Dahası kırılgan bir ekonomi yabancı yatırımcılara güven vermiyor. Çünkü Türkiye'nin yatırım yapılabilme derecesi her geçen gün kötüleşiyor.
İşte hükümeti harekete geçiren kötü tablo bu. Hükümet bu uygulama ile daha önce özel sektöre söylediği "borcu nereden bulursan bul, ben kefilim" politikasını bırakıyor. Böylece devlet, ödenemeyecek borç alımını ve bunun ekonomiye kötü yansımalarını da önlemiş oluyor.
Sıcak paraya mahkum eden dövizle borçlanma sistemini Türkiye'ye getiren isim de Turgut Özal. 1988 yılında 32 sayılı kararnameyi çıkaran Özal, özel sektöre dövizle borçlanmanın önünü açmıştı.
Ekonomide kötü tabloyu gören hükümet de yıllar sonra Özalcı sistemi terk etmek zorunda kaldı. Peki ekonominin düzelmesi açısından alınan bu karar yeterli mi? Uzmanlara göre değil. Öncelikle hükümetin mutlaka yatırımcıya ve vatandaşa ekonomi için güven vermesi gerekiyor.
Atılması gereken en önemli adım Türkiye'nin döviz bağımlığını sona erdirmek. Bunun için milli paralarla ticarete başlanması kilit önemde... Uzmanlara göre bu adım için zamanlama uygun. Rusya, İran ve Çin Halk Cumhuriyeti gibi ülkeler ile milli paralar ile alışveriş orta vadede gündeme gelebilir.
HABER: DENİZ ADALI
ulusal.com.tr