Namık Kemal kimdir?

Bugün, vatan şairi lakaplı Namık Kemal'in 179. doğum günü. Sanat camiasında sesini birçok eseriyle duyuran ve milli duruşu sayesinde ülke çapında önemli bir yerde olan Namık Kemal, gazeteci, yazar, devlet adamı, şair ve Genç Osmanlı hareketi önderlerindendir.

21 Aralık 1840 doğumlu olan Namık Kemal Tekirdağ'da doğdu. Asıl adı Mehmed Kemal'dir. Namık adını ona İzmir Belediye (Başkanlığı) Reisliği yapmış bir Osmanlı devlet adamı olan şair Eşref Paşa verdi. Babası, müneccimbaşı olan Mustafa Asım Bey'dir. Mesleğini II. Abdülhamid döneminde yapmıştır.

Annesini küçük yaşında yitirince çocukluğunu dedesi Abdüllâtif Paşa'nın yanında, Rumeli ve Anadolu'nun çeşitli kentlerinde geçirdi. Özel öğrenim gören Kemal, Arapça ve Farsça öğrendi. 18 yaşında İstanbul'a babasının yanına döndü. 1863'te Babıali Tercüme Odası'na kâtip olarak girdi. Dört yıl çalıştığı bu görev sırasında dönemin önemli düşünür ve sanatçılarıyla tanışma olanağı buldu. 1865'te kurulan ve daha sonra yeni Osmanlılar Cemiyeti adıyla ortaya çıkan İttifak-ı Hamiyet adlı gizli derneğe katıldı. Bir yandan da Tasvir-i Efkâr gazetesinde hükümeti eleştiren yazılar yazıyordu. Gazete, Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin görüşleri doğrultusunda yaptığı yayın nedeniyle 1867'de kapatıldı.

SİYASİ ÇIKMAZLARI

Namık Kemal, İstanbul'dan uzak olması için Erzurum'a vali muavini olarak atandı. Bu göreve gitmeyi erteledi ve Mustafa Fazıl Paşa'nın çağrısı üzerine Ziya Paşa'yla birlikte Paris'e kaçtı. Bir süre sonra Londra'ya geçerek Mustafa Fazıl Paşa'nın parasal desteğiyle Ali Suavi'nin Yeni Osmanlılar adına çıkardığı "Muhbir" gazetesinde yazmaya başladı. Ama Ali Suavi'yle anlaşamadı, Muhbir'den ayrıldı.

1868'de gene Fazıl Paşa'nın desteğiyle "Hürriyet" gazetesini çıkardı. Çeşitli anlaşmazlıklar yüzünden, Avrupa'da desteksiz kalınca, 1870'te zaptiye nazırı Hüsnü Paşa'nın çağrısıyla İstanbul'a döndü. Nuri, Reşat ve Ebüzziya Tevfik beylerle birlikte 1872'de "İbret" gazetesini kiraladı. Aynı yıl burada çıkan bir yazısı üzerine gazete 4 ay kapatıldı. İstanbul'dan uzaklaştırılmak için Gelibolu mutasarrıflığına atandı. Orada yazmaya başladığı "Vatan Yahut Silistre" oyunu, 1873'te Gedikpaşa Tiyatrosu'nda sahnelendi. Oyunu izleyenler galeyana gelip olay çıkardı. Namık Kemal birçok arkadaşıyla birlikte tutuklandı. Bu kez kalebentlikle Magosa'ya sürgüne gönderildi.

1876'da I. Meşrutiyet'in ilanından sonra İstanbul'a döndü. Şura-yı Devlet (Danıştay) üyesi oldu. Kanun-î Esasi'yi (Anayasa) hazırlayan kurulda görev aldı. 1877 Osmanlı-Rus Savaşı çıkınca II. Abdülhamid'in Meclis-i Mebusan'ı kapatması üzerine tutuklandı. Beş ay kadar tutuklu kaldıktan sonra Midilli Adası'na sürüldü. 1879'da Midilli mutasarrıfı oldu. Aynı görevle 1884'te Rodos, 1887'de Sakız Adası'na gönderildi. Ertesi yıl burada öldü ve Gelibolu'da Bolayır'da gömüldü.

NAMIK KEMAL'İN ESERLERİ

OYUNLARI:

Vatan Yahut Silistre (1873)

Zavallı Çocuk (1873)

Akif Bey (1874)

Celaleddin Harzemşah (1885)

Kara Bela (1908)

ROMAN:

İntibah (1876)

Cezmi (1880)

ELEŞTİRİ:

Tahrib-i Harâbât (1885)

Takip (1885)

Renan Müdafaanamesi (1908)

İrfan Paşa'ya Mektup (1887)

Mukaddeme-i Celal (1888)

TARİHİ KİTAPLAR:

Devr-i İstila (1871)

Barika-i Zafer (1872)

Evrak-ı Perişan (1872)

Kanije (1874)

Silistre Muhasarası (1874)

Osmanlı Tarihi (1889)

Büyük İslam Tarihi (1975)

ulusal.com.tr