Enflasyon sepetindeki değişiklik

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkan Vekili Mehmet Aktaş, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) hesaplamalarında 2017'de mevsimsel ürünler için Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin çoğunun yaptığı gibi sabit ağırlık sistemini kullanacaklarını söyledi.

Aktaş, geçen yıla ilişkin gelişmeler, 2017 beklentileri ve enflasyon sepetine ilişkin TÜİK Toplantı Salonu'nda basın toplantısı düzenledi.

Geçen yıl 97 başlıkta 351 haber bülteni yayımladıklarını ifade eden Aktaş, bunların yıllara göre artış kaydettiğini söyledi.

İstatistiki birime göre anket sayılarına ilişkin bilgi veren Aktaş, "2016 içinde istatistiki birim (cevaplayıcı) sayımız 1 milyon 197 bin 373'tür. Bunların 498 bin civarı işyeri, 372 bini hane, 221 bini fert, 105 bin civarında da tarımsal işletmedir." diye konuştu.

Uluslararası standartlara uygun istatistik üretme noktasında çalışma yaptıklarını anlatan Aktaş, bu konuya büyük hassasiyet gösterdiklerini vurguladı.

Geçen yıl ulusal hesap sisteminde revizyon gerçekleştirdiklerini ve stratejik plan hazırladıklarını anımsatan Aktaş, bu çerçevede basın toplantıları düzenlediklerini belirtti.

Enflasyon sepetinde güncelleme

Aktaş, enflasyon sepeti ve hesaplamalarına ilişkin, "Veri kaynaklarımız hanehalkı bütçe anketi, çıkış yapan ziyaretçiler anketi ve kurumsal nüfus bireysel tüketim harcaması anketlerinden oluşuyor. 2017'de mevsimsel ürünler için AB üyelerinin çoğunun yaptığı gibi sabit ağırlık kullanacağız. Daha önce olmayan, 2017'de yaptığımız bir değişiklik. Ayrıca daha önce COICOP 3'lü düzeyde yayın yaparken, 4'lü düzeye geçeceğiz. Özel kapsamlı TÜFE endekslerinde de değişikliğe gittik. Veri kaynaklarımızda bir değişiklik yoktur." diye konuştu.

Söz konusu sepette 2017 için toplam 414 madde olduğunu bildiren Aktaş, geçen yıl ise 417 maddenin sepette yer aldığını anımsattı. Bu yılki sepetten düz cam, pamuklu bebek çorabı, paket pamuk, madlen çikolata, uydu alıcısı ve taze bamyanın çıkarıldığını belirten Aktaş, stor perde, derin dondurucu ve test kitabının ise sepete eklendiğini ifade etti.

Aktaş, söz konusu güncellemenin her yıl yapıldığına dikkati çekti.

Üreticilerin ürünleri için istediği fiyattaki değişimi ölçmeye çalışan Yurtiçi ÜFE'de (Yİ-ÜFE) de yıllık güncellemelerin yapıldığını belirten Aktaş, "Endeks kapsamına 44 yeni ürün girmiştir. Bunun 43'ü imalat, 1'i de madencilik ve taş ocakçılığı ürünü. Firma ve fiyat sayısı artırılmıştır. Üretimi sona eren madde ve firmalar kapsamdan çıkarıldı. Toplam ürün sayısı da 505'ten 549'a yükseldi." dedi.

Ekonomik güven endekslerine ilişkin de bilgi veren Aktaş, söz konusu endekste kullanılan seri derinliğinin artırıldığını kaydetti. "Bundan sonra alt bileşenleriyle daha tutarlı bir ekonomik güven endeksi değişim oranlarını göreceksiniz." ifadesini kullandı.

Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Aktaş, "Kamuoyunda anketlere ilişkin eleştiriler var. Anketlerin değişmesi gerekiyor mu?" şeklindeki soruya karşılık şunları kaydetti:

"Benim dışımdaki olaylara ilişkin yorum yapmayacağım. İstatistikle ilgili bir yöntem tartışmasında, kim söylerse söylesin, istatistik kurumunun bilgileri esastır. İstatistik kurumunun kendi uluslararası normları vardır ve onlar çerçevesinde yürür. Yaptığımız revizyonlar, hakikate daha yakın olanını öğrendiğimizde olur. Başka hiçbir amacımız yoktur. Bütün bunlara rağmen, ulusal hesaplarda gelişmiş ülkelerin 2-3 katı revizyon yapmaktan, hacim olarak söylüyorum, üzülüyoruz."

Aktaş, herhangi bir amaca hizmet etmesi için altyapılarına ve herhangi bir başlığa müdahale olamayacağını ifade etti.

"Gıdadaki değişimin nedeni yurt dışı ziyaretçiler"

Ana harcama gruplarındaki gıda ile temel değişimin kaynağının, yurt dışı ziyaretçilerle ilgili olduğunu belirten Aktaş, sepetin hesaplamasında herhangi bir metodolojik değişimin bulunmadığını ifade etti.

Aktaş, TÜFE sepetindeki ağırlıklı maddelerde herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığının sorulması üzerine de "Çok büyük bir değişiklik yok. Yaklaşık sekiz gün sonra madde düzeyinde ağırlığı açacağız." diye konuştu.

Aktaş, "Mevsimsel ürünler için ağırlık sisteminin sabitlendiğini söylediniz. Örneğin domatesin ağırlığı tüm sene aynı mı kalacak?" şeklinde soruya da "Evet, sene boyu aynı olacak." yanıtını verdi.

Mehmet Aktaş, sistemde söz konusu değişikliğin yapılma nedenine ilişkin de "Bu yöntem değişikliğinin temel amacı dalgalanmayı azaltmaktır. Sabit ağırlık kullanılması, genel endeksin dalgalanmasını yüzde 10 düşürüyor." değerlendirmesinde bulundu.

Toplantı, yaklaşık 2,5 saat sürdü.