Anadolu'nun 10 bin yıllık mirası ''Hitit buğdayı'' tescillendi

Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Sürdürülebilir Tarım ve Tabii Bitki Kaynakları Ana Bilim Dalı Başkanlığı, Kastamonu Ticaret ve Sanayi Odası, Ankara Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, İhsangazi Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü ile İhsangazi Belediyesi tarafından siyez buğdayının tohumunun tescillenmesi amacıyla 2016 yılında çalışma başlatıldı.

Proje kapsamında 2016 yılında siyez buğdayı hasat döneminde İhsangazi'den 40, Seydiler'den 5, Kastamonu merkezden 4 ve Devrekani'den de 1 çiftçi olmak üzere toplam 50 çiftçinin tarlasından siyez buğdayı başakları alındı.

Toplanan siyez buğdayı başaklarından elde edilen tohumlar, 2016 yılından bu yana her yıl hem İhsangazi ilçesinde hem de Ankara Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü deneme parsellerine ekildi.

Tamamlanan çalışma kapmasında siyez tohumları, Tarım ve Orman Bakanlığınca "Mergüze" ve "Ata" isimleriyle tescillendi.

İhsangazi Belediye Başkanı Hayati Sağlık, siyezin İhsangazi ilçesiyle özdeşleştiğini söyledi.

İlçede yıllardır siyez tarımı yapıldığını belirten Sağlık, "Son 20 yıldır Türkiye'de tanınırlığının artması, içindeki besin değerlerinin sağlık açısından öneminin fark edilmesiyle rağbet görmeye başladı. Özellikle genetiğiyle oynanmamış bir çeşit olması, 10 bin yıllık geçmişinin bulanması bunu çok daha önemli kılmaktaydı. Biz de atalarımızdan bize miras kalan siyez tohum çeşidini yaşatarak bizden sonraki nesillere nasıl genetiği değişmeden devredebiliriz noktasında ciddi çalışmalar yürüttük." dedi.

Türkiye'de 20 yıldır siyez festivali yapan tek ilçe olduklarını dile getiren Sağlık, "Siyezin Türkiye'de tescilli bir tohum çeşidi bulunmamaktaydı. 5-6 yıllık süre zarfında yapılan deneme üretimlerinde en iyi 2 çeşit seçilerek 15 Nisan'da Bakanlığımızın ilgili birimince tescillendi. Bunlardan bir tanesinin adı Mergüze, bir tanesinin adı ise Ata siyezi oldu. Mergüze, ilçemizin bundan önceki ismidir. Burada bir ahde vefa örneği de sergilendi." diye konuştu.

Sağlık, Türkiye'nin değişik yerlerinde siyez tarımı yapan çiftçilerin tohum talebi bulunduğunu, daha önce tescilli tohum olmadığı için bilinçsiz tohum satışı yapıldığını anlattı.

Tescilli tohumların Kastamonu ve İhsangazi'ye ciddi kazanımlar getireceğinin altını çizen Sağlık, şunları kaydetti:

"Verimliliğin ve kalitenin artırılması, üretimde kararlılığın sağlanması, kaliteli ürün yetiştirilmesi sağlanacak. Tohumun tescillenmesiyle siyezin Tarım ve Orman Bakanlığınca kayıt altına alınması, tanınmasına vesile olacak. Sertifikalı tohum olarak ülkemizde ve yurt dışında satışı, aynı zamanda da bu tohumdan elde edilen ürünlerin satışı yapılabilecek. Bakanlığın verdiği sertifikalı tohum desteklerinde de yararlanılabilecek. Tohum çeşitlerinin Türkiye'nin değişik yerlerinde satışının yapıldığı Tarım Kredi Kooperatifi gibi birliklerde de artık Kastamonu'dan Mergüze ve Ata siyezi ismiyle tohum çeşitlerimiz raflarda yerini almış olacak."

Siyez üreticisi İrfan Çakal da siyez tohumunun tescillenmesinden dolayı mutlu olduğunu vurgulayarak, "Bizim için gurur verici. Yardım eden, emeği geçen tüm kurumlara teşekkür ediyoruz. Mergüze ve Ata siyezimizi geleceğe taşımak için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz." ifadesini kullandı.