Uçan kuşa borcumuz var! UEFA kulüplerimizin ensesinde

Türk futbolunun lokomotifi ve dört büyükler olarak adlandırılan kulüplerin toplam borcu 10 milyar TL’ye ulaştı. 3.5 milyar lira ile Fenerbahçe’nin başı çektiği listede Galatasaray 2.8 milyar TL, Beşiktaş ise 2.1 milyar TL ile sıralanıyor. Trabzonspor ise 1.2 milyar TL borcu bulunuyor... Geride kalan 6 yıl içerisinde borçluluk, Galatasaray’da yüzde 253, Fenerbahçe’de yüzde 208 ve Beşiktaş’ta yüzde 222 artış gösterdi. Trabzonspor ise yüzde 432 oranında artış ile borcuna borç katmayı sürdürdü.

Gelirler temlikli

Borçları kur ve faiz nedeniyle her geçen gün artan kulüpler gelirlerinden de faydalanamıyor. Spor kulübü yöneticileri, yapılan borçlara karşılık gelecek 5 yıldaki gelirlerin büyük çoğunluğunu finans kuruluşlarına temlik olarak vermiş durumda. Kulüplerin taşınmaz mal varlıklarının büyük kısmı da ipotek veya rehin olarak başka kuruluşlarda bulunuyor. Kulüpler; tribün, loca, yayın, Spor Toto’dan alınan pay ve mağaza gelirleri gibi birçok kalemi bankalara temlik ettirdiği için kullanamıyor.

UEFA kulüplerimizin ensesinde

Türk futbol kulüplerinin borçluluk durumu, Finansal Fair Play kuralları gereği takımların üzerinde ciddi bir yük oluşturuyor. 2010 yılında kabul edilen ve 2012’den itibaren uygulamaya konulan UEFA Finansal Fair Play kuralları ile kulüplerin gelir ve giderlerinin denkleştirilmesi hedefleniyor. UEFA takımların son üç yıldaki mali tablolarını inceleyerek kriterleri karşılamayan kulüplere yönelik içlerinde puan silme, transfer yasağı koyma, Avrupa kupalarından men etme gibi yaptırımların da bulunduğu 9 kalemden oluşan ceza sistemi uyguluyor. 2012 sezonunda Beşiktaş, Gaziantepspor ve Bursaspor, 2014’te Kasımpaşa ve Bursaspor 2016’da ise Galatasaray Avrupa kupalarından men edildi. UEFA Finansal Kontrol Kurulu’nun Beşiktaş’a yönelik kısıtlamaları yeni sona ererken, Fenerbahçe ve Trabzonspor için mali disiplin uygulamaları devam ediyor.

4 büyükler transferde para harcamadı

Galatasaray transferde şu ana kadar 3.3 milyon avro harcarken, 2.4 milyon avroluk gelir elde etti. Fenerbahçe, 5.4 milyon avroluk harcamasına karşılık 2.55 milyon avroluk satış gerçekleştirdi. Fabri, Tosic ve Mitrovic’i 14 milyon avroluk bonservis bedelleriyle gönderen Beşiktaş ise toplamda 10 milyon avro kârda. Okay Yokuşlu’yu 6, Matus Bero’yu 1.6 milyon avroya kulüpten gönderen Trabzonspor ise henüz bonservis bedeli ödeyerek transfer yapmadı.

‘Türk futbolu küçülmeye gitmeli’

Beşiktaş başkanı Fikret Orman ve Fenerbahçe başkanı Ali Koç geçtiğimiz günlerde ‘’Sporun geleceği aydınlık mı?’’ adlı panelde bir araya gelmişlerdi. Fikret Orman ekonomik durumun küçülmeye gidilerek çözülebileceğini açıklarken şöyle konuşmuştu: “Türk futbolu küçülerek bu borç yükünü aşabilir durumda. Bu durum, devam ettikçe sürdürülmesi imkansız hale geldi. Ekonomik olarak geldiğimizden daha iyi durumdayız ama şimdi taraftarımız memnun değil. 100 milyon avronun üzerinde futbolcu satışı yaptık. Şampiyon olmak istiyorsunuz, yatırım yapıyorsunuz ve kulübün bütçesini arttırıyorsunuz ama sene sonunun bir garantisi yok. Kontratlar sizinle devam ediyor. Giderler artıp geliriniz azalmış oluyor. Böylece para kaybediyorsunuz. Avrupa’da şirketlerin sahibi var, biz de öyle değil. Bizim kültürümüzde olma şansı da yok.”

Devlet işin içinde olmak zorunda

Türk futbolunu bu noktaya sorumsuzca davranan yönetimlerin getirdiğini vurgulayan Ali Koç ise şöyle konuşmuştu: “Elimizdeki mevcut çözüm yöntemlerine baktığımız zaman bizlerin bu işin içinden çıkması mümkün değil. Yöntemlerimizi baştan aşağıya değiştirmemiz lazım. Belki 5 sene Avrupa’ya gitmemeyi bile göze almamız lazım. Buradan çıkışımız son derece radikal kararlarla olur. Devlet kesinlikle işin içinde olmak zorunda. Finansal kurumların da işin içinde olması gerekiyor. Kalıcı olabilmek için bizim finansal modelimizin baştan aşağıya değişmesi lazım.”

Yerliye TL yabancıya dolar

Kulüplerin büyük borçlar altına girmesindeki en büyük pay ise şüphesiz yüksek bedelle yapılan kontratlar... Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz aylarda sözleşmeleri TL’ye çevirme esaslarına yönelik tebliğ Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Spor kulüpleriyle döviz üzerinden anlaşma yapan Türk sporcuların sözleşmeleri Türk lirasına çevrilecek. Yeni belirlenen bedeller, her yıl Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) artışa göre belirlenecek. Fakat dövizle sözleşmelerdeki istisnalar nedeniyle yabancı futbolcular sözleşmelerini döviz üzerinden yapmaya devam edecek.

Kulüpler Yasası geliyor

Yıl sonunda meclise gelmesi planlanan Kulüpler Yasası ise öncelikli olarak gelir ve giderlerin denetime kavuşturulması, borçların transferlere milyonlarca Dolar ya da Euro harcama yapan kulüp yöneticilerinin sorumluluğuna girmesine odaklanıyor. Taslak metne göre, kulüp yöneticileri, bir önceki dönemin gelir bütçesinin yüzde 5’ini aşan miktarda gelir ve alacak temliki ile karşılaşmaları halinde yasal sorumlu olacakları gibi yönetimin tüm üyeleri borçlanmadan müştereken ve müteselsilen sorumlu olacak. Taslak ayrıca sponsor transferleri hariç, kulüplerin bütçelerinin yüzde 25’inden fazlasını transfer harcamalarında kullanamamaları ve başkan ve yönetici olabilmenin kriterlere bağlanması gibi düzenlemeler getiriyor.

Aydınlık