On binlerce kişi organ nakli bekliyor | Kimler bağış yapabilir?

Türkiye’de on binlerce kişi organ nakli bekliyor. Kimisi ihtiyacı olan organı bulamadığı için hayatını kaybediyor. Bu nedenle bir canı kurtarmak için organ ve doku bağışı büyük önem taşıyor.

Her yıl 3 ila 9 Kasım arasındaki günler Organ ve Doku Bağışı Haftası olarak farkındalık yaratmak için kutlanıyor. Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasına göre 2021’de Türkiye’de toplam 26 bin 894 kişi organ nakli listesinde. 22 bin 775 kişi böbrek, 2 bin 376 kişi ise karaciğer bağışlanması için umutlarını taze tutuyor.

Türkiye’de eğitim araştırma, üniversite ve özel hastanelerde toplam 172 organ nakli merkezi bulunuyor. Yapılan çalışmalar sonucunda Türkiye, canlıdan organ bağışında iyi bir yerde ancak kadavrada bağıştan istenilen noktada değil. Bu zamana kadar 66 bin 253 nakilden 16 bin 110’u kadavradan, 50 bin 143’ü ise canlıdan yapıldı.

Türkiye Organ ve Doku Bağış Bilgi Sisteminde 607 bin 669 kayıtlı gönüllü bağışçı bulunuyor. Sağlık Bakanlığı'nın açıklamasına göre Türkiye’de gönüllü bağışçı sayısı her geçen gün artıyor. Ancak beyin ölümü gerçekleşen kişi organlarını bağışlamış olsa da aile izni olmadığı takdirde bağış yapılamıyor.

Yıllara göre beyin ölümü tespit sayıları artarken aynı oranda aile izin sayılarında artış gözlenmiyor. Toplam beyin ölümü tespit sayılarının içinde aile izni olan beyin ölümü oranı yüzde 20’ler civarında seyrediyor.

Peki, hayati önemde olan organ ve doku bağışını kimler yapılabilir? On sekiz yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes organlarını bağışlayabilir. Organlardan böbrek, pankreas, karaciğer, akciğer, kalp ve ince bağırsak nakli yapılabilir. Dokularda ise kornea, kemik iliği, tendon, kalp kapağı, deri, kemik, yüz-saçlı deri, kollar ve bacaklar yer alıyor.

Türkiye’de 172 organ nakli merkezi bulunuyor. Organ ve doku bağışı için bu merkezlere, hastanelere, organ nakli ile ilgilenen vakıf, dernek gibi yerlere başvurulabilir. Organ bağışı yapılmış olsa bile sadece yoğun bakım ünitesinde solunum cihazına bağlı, beyin ölümü gerçekleşen kişilerin organları nakledilebiliyor.

Bağışlanan organlar nasıl nakledilebilir? Ulusal organ nakli bekleme listesinde kayıtlı hastalardan öncelikle kan grubu uyumuna, daha sonra da doku grubu uyumuna göre belirleniyor. Kan ve doku uyumu yanı sıra hastanın tıbbi aciliyet durumu göz önünde bulundurularak organ nakli yapılıyor.