Ahmet Yalman kimdir? Bugün ölümünün 37. yıl dönümü

1888 yılında Selanik'te dünyaya gelen Ahmet Yalman, Selanik Askeri Rüştiyesi, İstanbul Alman Lisesi ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde eğitim aldı. Amerika'ya Columbia Üniversitesi'nde Felsefe üzerine doktora yaptı. Gazeteciliğe hukuk fakültesinde okurken Sabah gazetesinde çalışmaya başlamasıyla adım attı.

Amerika'dan geri döndüğünde Ziya Gökalp'in yanında sosyoloji bölümünde asistanlığa başladı. 1917 yılında Mehmet Asım Us ile birlikte Vakit Gazetesi'ni kurdu. 1920 yılında İstanbul'un, İngilizler tarafından işgal edilmesiyle, milliyetçi duruşu dikkat çekti ve Malta'ya sürüldü.

1923 yılında Vatan gazetesini kurdular fakat 1925'te İstiklal Mahkemesi tarafından kapatıldı. Yalman, hapis cezası almasa da haftalarca gözaltında kaldı. Bu yargılanmadan sonra gazeteciliğe ara verdi.

1940 yılında Vatan gazetesini tekrar yayınlamaya başladı. Gazete, Demokrat Parti'ye yakınlığıyla biliniyordu. Fakat sonra Adnan Menderes'i eleştiren yazılar da kaleme aldı.

1952 yılında Malatya ziyareti sırasında on yedi yaşında lise son öğrencisi Hüseyin Üzmez tarafından silahlı saldırıya uğradı. Yalman bu anı ileride yazacağı kitapta şöyle kaleme aldı:

Kapıdan çıkar çıkmaz elime taş parçalarının yağdığını fark ettim. Bundan evvel tabancayla vurulmak gibi bir şey başımdan geçmediği için elime mermilerin çarptığını ve bir suikast karşısında bulunduğumu hiç hatıra getirmedim. Karşımda kimse yoktu. Kulağıma silah sesi de gelmemişti. Birtakım münasebetsiz adamların birbirlerine taşlar attıklarını sanarak, elimi meydana doğru uzattım, ‘Artık yeter, bu manasızlığı bırakın’ diye bağırdım. Bu sırada elimin kanlar içinde olduğunu fark ettim. Karnımdan ve bacaklarımdan aşağı da, sıcak bir şeyler akıyordu. Bir tehlike karşısında bulunduğumu anladım, telgrafhane önündeki basamakları acele indim, hızla meydanı bir koşuda geçerek otelin kapısına yaklaştım. Kapının bulunduğu pasajın önünde birtakım insanlar duruyordu. Kendilerine hitap ederek: ‘Taksi, doktor’ diye yardım istedim.

Hiçbiri en küçük bir ilgi göstermedi. Sonradan anlaşıldığına göre bunlar herhalde fesat şebekesine mensup kimselerdi, cinayeti seyre çıkmışlardı.Koşarak onlardan uzaklaştım ve İş Bankası binasına doğru gittim. Bu arada herhalde pek çok kan kaybetmiş olacaktım. Ertesi gün meydanın çeşitli noktalarında görülen kan birikintileri ve elbiselerimi sırılsıklam hale koyan kanlar bunu belli etmişti. Kuvvetim sonuna gelmişti, kendimden geçtim ve yere serildim.

Demokrat Partisi hakkında eleştirel yazıları yüzünden 1959 yılında 15 ay hapse mahkum edildi. 27 Mayıs Devrimiyle serbest kaldı ve ABD'de California ve Georgia Üniversitelerinden Great Courage Award (Büyük Cesaret) ödülü aldı. Devrimden sonra Vatan Gazetesi'ni kapattı.

1961 yılında Hür Vatan Gazetesi'ni çıkardı. Çok satmayan gazete 1 yıl sonra kapandı. Daha sonra çeşitli gazetelerde köşe yazıları yazmaya başladı.

1967 yılında Devlet Kültür Ödülü'nü aldı.

19 Aralık 1967 yılında hayata gözlerini yumdu.

ESERLERİ

Gerçekleşen Rüya (1938), Havalarda 50.000 Kilometre (1943), Yarının Türkiye'sine Seyahat (1944), Sanfransisko'da Neler Gördüm, Naziliğin İçyüzü (1943), Turkey in My Time (1956), Yakın Tarihimizde Gördüklerim ve Geçirdiklerim (1970-1971, 4 cilt)

ulusal.com.tr