Asırlık hesabı ödeyecek mi?

1879’da başlayan Pasifik Savaşı’nda birkaç yıl içinde Bolivya topraklarının üçte birini ve Peru’yu başkent Lima’ya kadar işgal eden Şili’nin komşularıyla sorunları devam ediyor. Bolivya’nın bir asırdan fazla süredir denize çıkışını kapatan bu ülkeye karşı Peru ve Bolivya’nın baskıları sürüyor. Son olarak Peru, sınırda 300 metre kadar Şili topraklarını da kapsayan bir yeni yönetim bölgesi ilan etti.

Peru Devlet Başkanı Ollanta Humala, Şili sınırında Tacna merkezli, La Yarada-Los Palos isimli yeni idari bölgenin kuruluşuna dayanak olan bir yasayı onayladı. Yasa Pasifik Savaşı sonrası 1929-1930 yıllarında Peru ile Şili arasındaki anlaşmaya dayanıyor.

Şili Dışişleri Bakanlığı bir protesto notası vererek söz konusu üçgende egemenliklerinin tartışmasız olduğunu bildirdi. Ancak kısa süre önce sonuçlanan Lahey Adalet divanındaki karasularıyla ilgili davayı Şili kaybetmişti. Bu mahkemenin verdiği kararda Peru karasularının “1. Sınırtaşı”ndan itibaren başladığı kesinleşmişti. Peru’nun bu birkaç yüz metrelik sahilde egemenlik ilanı da tamamen “1. Sınırtaşı”na göre hesaplanıyor.

Şili’nin asıl toprak problemi ise Bolivya’yla bulunuyor. Bugün Şili’ye ait olan Antofagasta’dan kuzeyde Peru sınırına kadar 700km derinliğinde 300km genişliğindeki bir toprak parçası Bolivya’ya aitti. Bolivya savaşta hem en değerli madenlerin bulunduğu bu bölgeyi kaybetti hem de denize çıkışını.

Şili Bolivya’ya denize çıkışı için bir kısım toprağı terk etmek zorunda. Hatta Sosyalist Başkan Allende’yi devirerek neredeyse 20 yıl iktidarda kalan General Pinochet rejimi bile Peru sınırınki bir koridoru Bolivya’ya verme önerisinde bulunmuştu.

Şili bu atmosferde 8-13 Kasım tarihlerini kapsayan “Kasırga 2015” askeri tatbikatını Peru-Bolivya sınırında gerçekleştirdi. Peru ve Bolivya ise ulusal güvenlik politikalarını Şili tehdidi üzerine kuruyor. Bununla beraber Peru ve Şili “Pasifik İttifakı” adlı bir serbest ticaret anlaşmasında ortaklar.

Özgür Uyanık/Buenos Aires

ulusalkanal.com.tr