New York Times ile eski CIA direktöründen IŞiD’e yeşil ışık
ABD’nin önde gelen gazetesi New York Times, Suruç saldırısı sonrasında IŞİD hakkında bir başyazı yayımladı. Tim Arango imzasıyla 21 Temmuz’da yayımlanan yazı, İŞİD’in artık “terör örgütü” değil, “terör uygulayan devlet” olduğunu öne sürüyor. Yazıda IŞİD’e belirli bir meşruiyet de biçilirken ABD’nin “IŞİD’e yenilmesinin mümkün olduğu” öne sürülüyor.
Rakka’dan Musul’a 1 milyon dolar taşımak
Arango makalesinde, “IŞİD önce sadece bir terör örgütü idi. Ancak sonra toprak işgal etmeye ve hükümet kapasitesi geliştirmeye başladı. Grup artık çalışan bir devlet işlevi görmeye başladı” ifadesini kullandı. Terör ise Arango’ya göre artık IŞİD’in “kullandığı bir araç” oluşturuyor.
Arango, IŞİD’in “yolsuz ve başarısız hükümetlerin boşluğunu doldurduğunu öne sürüyor.”
New York Times yazarı, kanıt olarak yerel kaynaklardan şu sözleri aktarıyor: “Rakka’dan Musul’a 1 milyon dolar taşısanız başınıza hiç bir şey gelmez. 1 dolarınız bile çalınmaz.”
Arango, IŞİD’in “yakın zamanda” sorumlu bir devlet haline gelmesi beklenmese de örgütün şimdiden düzen sağladığını belirtiyor. Yazara göre “artık terör uygulayan devlet IŞİD”, nüfus cüzdanları dağıtıyor, balıkçılık yasaları çıkarıyor ve otomobillere acil yardım paketleri koşulu koyuyor.
ABD’den yeni IŞİD stratejisi
Arango, ABD’nin IŞİD’e karşı askeri stratejiyi gözden geçirebileceğini, örgütü “sınırlamak ve yok etmekten vazgeçebileceğini” öne sürüyor.
Yazar kaynak olarak, ABDli uluslararası ilişkiler profesörü Stephen Walt’U aktarıyor. Walt, IŞİD’e şu an elinde tuttuğu bölgelerde kontrol bırakılır, bu bölgelerin dışında ise sınırlandırılır ve yok edilir” diyor.
Bölgeden insanların görüşlerini aktaran Arango, hem Irak hem de Suriye’de “Sünnilerin mevcut hükümetlerden hoşnutsuz olduğunu” öne sürüyor. IŞİD'in ise belirli bir düzen yerleştirdiğini, bu açıdan Afganistan’daki Taliban’a benzediğini öne sürüyor.
Garip benzetmeler: IŞİD’den Fransız Devrimi Giyotinine, Bolşeviklere ve Çin Komünistleri'ne
Arango’nun görüşlerini aktardığı Walt, IŞİD’in yöntemlerini Fransız Devrimi’nde kullanılan giyotine, Bolşevik Devrimi’nin şiddetine ve Çin Komünistlerinin eylemlerine benzetiyor. Walt, “bazen şiddet ve baskı, devrimci devletlerin doğumuyla sonuçlanıyor” diyor.
Eski CİA Genel Müdür Yardımcısı John E. McLaughlin de, IŞİD’i Lübnan Hizbullah’ı ve Ortaçağ’da şiddet uygulayan İngiliz Kraliyet ailesine benzeterek düşünceye destek veriyor.
Amerikan hukuk profesörü IŞİD’den umutlu
Yale Üniversitesi Hukuk Profesörü Andrew F. March, bir araştırmasında “erken dönem İslamiyet tarihinden uygulamaları günümüze taşıyan, bürokratik uygulamalar ve yargı oluşturan normal bir devlet haline gelebilir” değerlendirmesinde bulunuyor.
McLaughlin, IŞİD’in geliştiği derecede davranışlarını da değiştirebileceğini öne sürüyor. “Eğer tarihi eserleri yıkmayı ve inanılmaz şiddet eylemlerini durdururlarsa, yeni gerçekliğin bu olduğu kabul edilebilir”, diyor McLaughlin.
2000 ile 2004 arası CİA Genel Müdür Yardımcılığı yapan McLaughlin, IŞİD’in havaalanları işleten ve pasaportlar dağıtan, meşru bir devlet haline gelmesinin zor olacağını belirtiyor, ancak ekliyor:
“Ancak böyle bir gelişme imkansız değil.”
ulusalkanal.com.tr