Herakles’i yıkıma alet ettiler!

Yusuf Yavuz

Antik kentleri, ormanları, yaylaları ve nehirleriyle Türkiye’nin tarih ve doğa cenneti olan Antalya’nın başı son 13 yıldır mermer ocaklarıyla dertte. Kentin coğrafyasının yaklaşık dörtte biri mermer ocaklarına ruhsatlanırken, son on yılda doğal ve tarihi miras mermerci yıkımından büyük zarar gördü. Bu yıkıma karşı mücadele ederken geçtiğimiz Mayıs ayında vahşice katledilen Ali Ulvi ve Aysin Büyüknohutçu çiftinin katil zanlısının ifadesinde kendisini bölgedeki mermer şirketlerinden birinin azmettirdiğini iddia edince gözler bir kez daha bu alana çevrildi. Ancak bu tartışmaların sıcaklığı henüz devam ederken Antalya’da bir mermer fuarı organize edilmesi ise dikkat çekti. AVM ve 5 yıldızlı otel inşaatlarının bu bölgede yoğunlaşması gerekçe gösterilerek organize edildiği açıklanan 'Marble Show Antalya’nın afişinde ise dünyaca ünlü Herakles heykeli kullanıldı.

ANTALYA’DA MERMER FUARI: HEDEF KİTLE AVM VE OTELLER

Antalya EXPO Fuar Merkezi'nde düzenlenmesi planlanan 'Marble Show Antalya: Doğal Taş, Mermer, Proje Teknolojileri Fuarının, 18-21 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirileceği açıklandı. Fuarın düzenlenmesinde, bölgede çok sayıda turistik otel ve AVM bulunmasının etken olduğunun açıklanması ise tartışma yarattı. Antalya başta olmak üzere bölgedeki pek çok kentin kanayan yarası olan mermer ve taş ocaklarıyla ilgili fuarın afişinde ise Antalya'nın simgelerinden biri olan ve üst kısmı yurt dışına kaçırılan ünlü ‘Yorgun Herakles’ heykelinin kullanılması dikkat çekiyor.

MİMAR VE AKADEMİSYENLER DE KATILACAK

Türkel Fuarcılık A.Ş tarafından organize edilen mermer fuarının, Antalya ve yakın çevresinde devam eden otel, AVM ve iş merkezlerinin alım heyetleriyle belediye ve kamu kuruluşlarının satın alma bölümlerini buluşturacağı öne sürülüyor. Dünyaca ünlü mimar ve akademisyenlerin de konuşmacı olarak katılacağı seminerlerin düzenleneceği belirtilen mermer fuarında çeşitli etkinliklere de yer verilecek.

ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ DE DESTEK VERİYOR

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, İstanbul Mermer İhracatçıları Birliği (İMİB),Türk Mermer Maden Vakfı ve Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB), Afrika İş Geliştirme Birliği (ABDAS) ve Turkish Stones gibi kuruluşların desteğiyle gerçekleşecek olan mermer fuarına 200’e yakın kuruluşun katılması bekleniyor. Fuara destek veren kuruluşlar arasında Antalya Büyükşehir Belediyesi de bulunuyor.

‘İNŞAAT ARTTIKÇA MERMER OCAKLARI DA ARTIYOR’

İnşaat sektörünün Türkiye ekonomisi için önemine işaret edilen gerekçede, buna paralel olarak mermere olan talebin artmasıyla Türkiye'deki mermer ocağı sayısında da artış yaşandığı vurgulanarak, şu ifadelere yer veriliyor: "Türkiye, 5,1 milyar m3- 13,9 milyar ton muhtemel mermer rezervine sahiptir. Bu değer, 15 milyar m3 olduğu tahmin edilen dünya rezerv toplamının yüzde 33'üne karşılık gelmektedir. Türk doğal taş sektörü, çeşit ve rezerv zenginliği, sektör deneyimi, ham madde bolluğu, deniz ulaşımındaki nakliye kolaylığı, dinamik sektör yapısı, kullanılan yeni teknolojiler ve geniş renk skalası ile dünya doğal taş piyasasında önemli bir yere sahiptir.

‘2 BİN OTELİN 900’Ü ANTALYA’DA’

Özellikle Antalya, Burdur, Isparta, Afyon, Denizli ve Muğla, mermer rezervleri bakımından zengin bir coğrafyadır. Bu bölgelerdeki mermer üretimi toplam üretimin yüzde 65'ini oluşturmaktadır. Batı Akdeniz Bölgesi'nde faaliyet gösteren 100'e yakın mermer ocağı ve 110 fabrika ölçeğinde faaliyet gösteren tesis bulunmaktadır. Akdeniz ve Ege bölgesinde bulunan 'Turizm Bakanlığı' onaylı yaklaşık 2000 otelin 900'ü Antalya'da bulunmakta ve bu sektördeki yapılanmalara her geçen gün yenileri eklenmektedir. Dolayısıyla bu bölgede mermer ve doğal taş tüketimi yeni inşaatlara paralel olarak artmaktadır. Mevcut otel işletmecileri, mimarlar ve proje firmalarının Antalya'da oluşu, bu projenin önemini ortaya koymaktadır."

MERMER FUARININ AFİŞİNDE YORGUN HERAKLES’İ KULLANDILAR

Marble Show’un afişinde ise 1980 yılında Jale İnan tarafından Perge’de yapılan kazılarda alt yarısı bulunan ünlü ‘Yorgun Herakles’ heykelinin kullanılması dikkat çekti. Heykelin üst kısmı ise yıllar önce yurt dışına kaçırılmıştı. ABD Boston Güzel Sanatlar Müzesi bünyesindeki, ‘Shelby White- Leon’ başlıklı koleksiyonda yer aldığı ortaya çıkmıştı. Bronz olan orijinali, M.Ö. 330-320 yıllarında Lysippos tarafından yapılan heykelin, Roma döneminde yapılan kopyalarından biri olan ünlü Herakles heykelinin baş ve gövde kısmının 1981 yılında ‘Glories of the Past’ adlı katologda yayınlanması üzerine Türkiye 1990 yılında Dış İşleri Bakanlığı aracılığı ile tarihi eserin iadesini talep etmişti. Uzun süren uğraşların ardından Eylül 2011’de Türkiye’ye getirilen heykel, yapılan restorasyon çalışmasıyla diğer yarısına kavuştu. Ekim 2011 tarihinden itibaren de ait olduğu topraklarda, Antalya Müzesi’nde sergileniyor.

Doğayı ve kültür mirasını tehdit eden mermer ocaklarıyla ilgili tartışmalar sürerken Antalya’daki mermer fuarının tanıtımı için Herakles heykelinin kullanılması akıllara 2014 yılında TBMM’ne verilen bir araştırma önergesini getirdi.

MERMER OCAKLARININ TARİHE ZARARI İÇİN MECLİS ARAŞTIRMASI İSTENDİ

CHP Antalya Milletvekili Gürkut Acar başta olmak üzere Mustafa Balbay, Süleyman Çelebi, Durdu Özbolat ve Haluk Eyidoğan’ın da aralarında bulunduğu 23 CHP’li milletvekili, Antalya ve Akdeniz Bölgesindeki mermer ve taş ocaklarının tarihi eserlere verdiği tahribatların araştırılması için TBMM’ne bir önerge vermiş ve meclis araştırması açılmasını talep etmişti. Önergede, Antalya’da sayıları 3 bin 500’ü bulan mermer ve taş ocaklarının kimi yerlerde antik kentleri, kale ve türbe gibi tarihi yapıları tehdit ettiği belirtilerek meclis araştırması sonucu tahribatın boyutlarının ortaya çıkarılması ve bu konuda önlem alınması talep edilmişti. Ancak aradan geçen 3 yıldan fazla süreye rağmen meclis araştırması açılmazken, önergeye konu olan alanlardaki mermer ve taş ocaklarının sayısı da artırıldı.