İsveç'te dilenciler belirleyici

İsveç’te 14 EylülPazargünüseçimler var. Sosyaldemokratlar (SAP), Sol Parti (V) ve Çevre Partisinden (MP) oluşan ve KırmızıYeşilBlokadıylaanılan partilerle İttifakadıylaanılanMuhafazakar Parti (M), Merkez Parti (C) (EskiKöylüPartisi), Lıberal HalkPartisi (Fp) ve HıristiyanDemokratlar (KD) kırankırana birmücadeleiçinde. YabancıDüşmanıbilinenİsveçDemokratlarıiiseoylarınıtereyağından kıl çekercesinearttırıpduruyor.

Bir aykadaröncebloklar arasında yüzde 10’un üzerindefarkla Sol bloköndeydi. Eylül’ünilkhaftasıİsveçKamuoyuAraştırmaEnstitüsü SIFO tarafındanyapılanaraştırmarakamlaragörefarkyarıyarıyadüştü.Oylarınıyüzde 10’un üstüneçıkarmasıbeklenen, ırkçı ve yabancıdüşmanıolaraktanındığıiçintümpartilerinuzakdurmayaçalıştığıİsveçDemokratları (SD) anahtarroloynayacağabenziyor.

Sol partiden ayrılıpayrı parti kuran feministler (FI) yüzdedörtlükbarajıaşabilirlersehükümetkurmaadayıolan partiler onlarla da pazarlıkyapmakzorundakalacaklar.

Eylülbaşında(1/9-4/9)yapılanSIFO Kamuoyuaraştırması:

RAKAMLARIN DİLİ

Seçim bugün olsa oyunuzu kime verirdiniz?

Sosyaldemokratlar27 +Sol 7,5 + Çevreciler10,5 = 45

Toplam: 45

Muhafazakarlar22,1 + Merkez4,7 + HalkPartisi8,4 HıristiyanDemokratlar5,3 = 40,5

İsveçDemokratları (SD) 10,4

Feminist İnisiyatif1,8

Diğer2,2

ExpresesnGazetesinin, bu satırlarınyazıldığı 10 Eylültarihlisayısındaverdiğirakamlaragöreisedurumşöyle:

Sosyaldemokratlar28,6 + Sol 5,9 + Çevreciler10 = 44,5

Toplam: 45

Muhafazakarlar20,4 + Merkez6,1 + HalkPartisi6,6HıristiyanDemokratlar5 = 38,1

İsveçDemokratları (SD) 11,8

Feminist İnisiyatif3,7

Diğer1,9

DİLENCİLER BELİRLEYİCİ

Son yıllardaözellikleRomanya ve Bulgaristan’dan gelen büyükçoğunluğuyoksulÇingenelerdenoluşandilencilercaddelerde, dükkanönlerinde, metrolardadileniyorlar. İsveçDemokratlarıbunakesin bir dille karşıçıkıyor. Diğerpartileiseırkçıdamgasıyememek ve hatta insancıl bir görünümsunmakiçinekllerindengeleniyapıyor. SosyaldemokratlarınBaşlkanıStefan Löfvenradyodaki bir konuşmasında ”Roman” yerine ”Çingene” dedidiyegazetelerin ”Romanlarıaşağılıyor” eleştirisiylekarşılaşıncahemen bir basınbildirisiyleözürdiledi. Siyahderililere ”Zenci”, İsveç’inazınlığıSamelere ”Lapp” demeninaşağılayıcıolduğunuişleyengazetelerSosyaldemokratlarıepeyceterlettiler.

İsveçDemokratları bir yandanİsveç’egöçünönünegeçilmesigerektiğiniişliyoröteyandanırkçıdamgasınısilmekiçinırkçısözlersöylemişolanadaylarınıadaylıktançekiyor.

Parti toplumun en hoşnutsuzkesimlerini de kendisineçekmeyibaşardığıgözleniyor. İşsizliğin, yoksulluğun, evsıkıntısınınnedeniolarakgöçmenler ve ilticacılarolarakgösteriliyor, emeklimaaşlarının, öğrenci ve yoksulyardımlarınınarttırılmasıgibisöylemlerle de özellikleemekliler ve evsizlerinsempatisinikazanmayaçalışıyor.

Göteborg ÜniversitesiSeçimAraştırmalarıProgramıProfesörü Sören Holmberg’egöreseçmenlerinyüzde 12-15’i kararsız. Bu rakamgeçenseçimlerdeyüzde 18 idi. Profesörgeçenseçimlerde son günkararınıverenlerinoranınınyüzde 12 olduğunuaçıklıyor.

İsveç’te, dörtgünkalanseçimlerdekibaşarıkazanmamücadelesini 400 metreengelliya da 100 metreyarışabenzetmekyanlışolmasagerek…

YORUM

Ali ansadıylaanılan partilerin oluşturduğu koalisyon hükümeti İsveç halkına ”yandımallah” dedirtti.

Kanser hastalarının bile çalışmaya zorlanarak intiharlarına neden olan hükümet özelleştirmeler de görülmemiş atak yaptı. İşsizlik, evsizlikyoksulluk, pahalılıkarttı. Özellikleyeni AB üyesi olanülkelerden gelen yoksul göçmenkler hoşnutsuzları Yabancı düşmanı partiye yönlendirdi.

ÖteyandanMuhafazakar Parti yeniişçipartisiolduklarısavıylaSosyaldemokratların ve Sol partininemekçisınıflariçindekiseçmenlerinietkilenmeyiyeni bir styratejiolarakbelirledi.

Sosyaldemokrat Parti ve Sol Parti bunakarşıetkinönlemler, söylemlergetiremedi. ÖzellikleSoykırımgibi en tartışılan bir konuyusiyasete alet etmekleMüslümanseçmeningüveninisarstı.

İsveç’in refah düzenini sarsan ilk özelleştirme, pastanın payını emekçiden çalma, kamu yararını gözardı etmesi yasetlerinin önceki Sosyal demokrat hükümetler tarafından başlatıldığını bilen seçmen şimdi verilen sşzlere kuşkuyla yaklaşıyor.

Sol Partiden ayrılan bir grubun Feminist İnisiyatif (FI)adıyla seçime girmesi şimdiye dek daha çok Sol Parti’ye oy veren homo-bi-trans grupların FI’yi seçeceği anlaşılıyor. Bu durumda FI Sol yeşil ittifakı seçerse İttifak adıyla hükümet kurmaki steyecek partilerin aralarına oldukça güç kazanarak çıkması beklenen İsveç Demokratlarını almak zorunluluğu doğuracaktır.

Kırmızı Yeşil bloktaki Çevre partisi doğa konusundaki duyarlılığıyl atanınıyor. İttifak grubundaki Merkez Parti Köylülerin Partisi olarak doğmuştu ve doğa konusunda Çevre Partisi kadar duyarlı.

Öte yandan İsveç’i daha çok ABD ve NATO yanlısıyapan, ABD yanındaİsveçaskerleriniparalıaskergibigönderensiyasetlerinköküçokeskikleredayanıyor. O nedenleikiblok arasında pek fazlafarkolduğunusöylemekzor.

Türkler açısından söylersek Özellikle Muhafazakarlar geleneksel olarak Türk dostu bir parti. Son olarak Sosyal demokratlar, Sol Parti ve Çevre Partisi toplu olarak Türklerin soykırım yaptığı yolunda oyvermelerine karşın meclisin kararını hükümet olarak uygulamamaktakararlı bir tavırtakınarak bu dostluk yönünde olumlu bir örnekverdi. Bu tavrı Çevre partili Türk Milletvekili Mehmet Kaplan bile gösterememiş, oylama sırasında toplantı salonundan kaçmıştı.

Bu durumda Türkleraçısından ve hatta tüm seçmenler açısından hangi blokun hükümeti kuracağının çok fazla bir önemi olduğunu söylemekoldukçazor.

Ana hatlarıyla aynı siyesetler sürecek, ayrıntılar da farkolacak; Hedefleraynı, yollar ayrı olabilecek diyebiliriz…

ABDULLAH GÜRGÜN / STOCKHOLM