Anadolu’nun 2,5 milyon yıllık sırrı ortaya çıktı!

Yusuf Yavuz

Biyolojik çeşitlilik açısından dünyanın en önemli coğrafyalarının başında gelen Anadolu’nun milyonlarca yıllık doğa sırları açığa çıkıyor. Burdur’un Kemer ilçesine bağlı Elmacık köyünde 2006-2009 yılları arasında yapılan kurtarma kazılarında ortaya çıkarılan 2,5 milyon yıl öncesine ait nesli tükenmiş güney fili (Mammuthus Meridianolis) fosilleri Burdur’da açılan Doğa Tarihi Müzesi’nde sergileniyor. Elmacık Göleti’nin yapımı sırasında ortaya çıkan fosil yatağında gerçekleştirilen kazılarda ortaya çıkan buluntular, Göller Bölgesi olarak anılan ve Türkiye’nin en önemli su havzalarının başında gelen bölgenin bir zamanlar geniş su kütleleriyle kaplı olduğunu gösterirken, fillerin atası olan mamutların yanı sıra geyikgiller, atgiller, gergedangiller ve boynuzlugiller gibi türlerin de yaşam alanı olduğunu ortaya koydu.

GÖLET İNŞAATINDA ORTAYA ÇIKAN 2,5 MİLYON YILLIK SIR

Burdur’un Kemer ilçesine bağlı Elmacık köyünde bulunan dere üzerinde 1998 yılında yapılan göletin inşaatı sırasında görülen karasal omurgalı ve memeli hayvanlara ait fosil yataklarında, Burdur Müzesi Müdürlüğü başkanlığında yapılan kurtarma kazılarında, Anadolu’nun doğa tarihine ışık tutacak önemli buluntular ortaya çıkarıldı.2006-2009 yılları arasında yapılan kurtarma kazılarında, Elmacık Göletinin yapımı sırasında yüzeye çıkan ve yok olmaya başlayan fosillerin acilen kurtarılması amaçlanmıştı. Kazıların tamamlanmasıyla ortaya çıkan bulgular, Burdur Havzası’nın önemini gözler önüne sererken, doğa tarihi açısından bilim dünyasına çok önemli bulgular da kazandırılmış oldu.

GÖLLER BÖLGESİNİN TARİHİ YENİDEN YAZILACAK

Elmacık kurtarma kazıları, Göller Bölgesi içerisinde yer alan Burdur ve çevresinin 2,5 milyon yıl önceki ekosistemi hakkında önemli bulguları ortaya çıkardı. 2,5 milyon yıl önce geniş su kütleleriyle kaplı olan ve bozkır tipi bir ekolojiye sahip olduğu ortaya çıkan bölgenin, bugün artık soyu tükenmiş olan Mammuthus Meridianolis’in (güney filleri) yanı sıra boynuzgiller, gergedangiller, atgiller ve geyikgillerin de yaşam alanı olduğu belirlendi.

100 KİLO AĞIRLIĞINDA 3.30 METRE UZUNLUĞUNDA FİLDİŞİ BULUNDU

Kazılarda ortaya çıkan fosiller arasında bulunan fillerin atası olan dev mamut dişi ve kürek kemikleri dikkati çekiyor. 3 metre 30 santim uzunluğa, 100 kilogram ağırlığa sahip olan dev mamut dişi ve aslına uygun olarak yapılan mamut iskeleti, diğer buluntularla birlikte Burdur Doğa Tarihi Müzesi’nde sergileniyor.

BİR ZAMANLAR SİNEMA OLARAK KULLANILAN KİLİSEYİ MÜZE YAPTILAR

Burdur Zafer Mahallesi’nde bulunan 19. Yüzyıldan kalma Kavaklı Rum Kilisesi, 2000 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kamulaştırılarak restore edildi. 1914 yılında yaşanan deprem sırasında büyük hasar gördükten sonra onarılan tarihi kilise, özel mülkiyette olduğu dönemlerde sinema ve inşaat malzemeleri deposu olarak da kullanılmıştı. Tarihi kilisede yapılan restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesindeki ilk doğa tarihi müzesi niteliğine bürünen mekan, 11 Mart’ta Burdur’u ziyaret eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından hizmete açıldı.

ATLAR VE GEYİKLERİN ATALARI AVRUPA’YA ANADOLU’DAN GÖÇ ETMİŞ

Burdur Elmacık faunası, bilim dünyasına Anadolu’nun doğası hakkında önemli bilgiler kazandırdı. Bölgede ortaya çıkarılan Equidae (Atgiller), Cervidae (Geyikgiller) gibi ailelere ait fosillerin Güney Avrupa’daki buluntularla yaşıt olması, Anadolu’nun söz konusu türler için göç yolu ve önemli bir durak olduğunu ortaya koyuyor.

Başta doğa tarihi tutkunları olmak üzere öğrencilerin de ilgisini çeken müzede, çocuklar için hazırlanan özel bir bölüm yer alırken, müzede görevli antropolog ise buluntular hakkında öğrencilere bilgi veriyor. Türkiye’nin milyonlarca yıllık ekolojik geçmişine ışık tutan bulguların sergilendiği Burdur Doğa Tarihi Müzesi, ziyaretçilerini bekliyor.