İstanbul'da kimyasal alarmı

Olay, İstanbul Küçükçekmece'deki Halkalı Merkez Mahallesi Dereboyu Caddesi’nde yaşandı.

Bir fabrikadan Ambarlar’a götürülmek üzere kamyona yüklenen sülfürik asit bidonu yola döküldü.

Asidin üzerine basan iki kişi yaralandı. Durumun bildirilmesi üzerine olay yerine polis, itfaiye, ambulans ve zabıta ekipleri sevk edildi.

İlk müdahalesi olay yerinde yapılan yaralılardan biri tedavi için hastaneye götürüldü. Diğer yaralı ise sağlık görevlilerince ayakta tedavi edildi.

Güvenlik ekipleri tarafından yol trafiğe kapatıldı. Bölgede çalışma yapan belediye ekipleri de asitli yola kum döktü. Olayla ilgili soruşturma başlatıldı.

Sülfürik Asit

Sülfürik Asit sanayide önemi büyük, kuvvetli bir mineral asit (H2SO4). Yağ kıvamında renksiz bir sıvıdır. Zac yağı veya zac asidi olarak da bilinir. Saf asidin yoğunluğu 25°C'de 1,834'tür. 10,5°C'de donar, 315-318°C aralığında kaynar. Suyla her oranda karışır. Karışma esnasında büyük bir ısı açığa çıkar. Tehlikeli sıçramalar olabileceğinden asit seyreltileceği zaman suyu aside değil, asidi suya ilave etmelidir. Tehlikeli bir madde olup, vücudun bir yerine temas ettiği zaman, anında orayı birkaç dakika bol miktarda suyla yıkayıp, sonra yanık tedavisi yapmalıdır.

Üretimi

Sülfürik asit iki ticari metodla üretilmektedir. Kontakt usulü ve kurşun odalar usulü. Kontakt projesinde sülfürlerin (başlıca pirit, FeS2) havada yakılmasıyla kükürtdioksit (SO2) elde edilir. Bu da platinli amyant gibi katalizörler mevcudiyetinde oksijenle reaksiyona sokularak kükürt triokside (SO3) dönüştürülür. Kükürt trioksidin suyla reaksiyonundan da sülfürik asit elde edilir. Kurşun odalar usulünde kükürt dioksit, su mevcudiyetinde nitrik asitle yükseltgenir. Reaksiyon geniş kurşun odalarda gerçekleştirilir.

Ticari asit destilasyonla (damıtma) % 98,3'lüğe derişiklendirilir. Saf sülfürik asit ise fraksiyonlu kristallendirmeyle elde edilir.

Kullanılışı

Suyla çeşitli hidratlar verir. Monohidrat sülfürik asit (H2SO4H2O) nisbeten kararlıdır. Dolayısıyla derişik sülfürik asit, etkin bir kurutma vasıtasıdır. Havanın nemini ve hatta şeker ve nişasta gibi bileşiklerin suyunu alır.

Derişik asit kuvvetli bir yükseltgeme vasıtasıdır. Burada bir oksijen atomu kaybederek sülfüroz aside (H2SO3) indirgenir. Sülfüroz asit de kükürtdioksit ve suya ayrışır.

Derişik sülfürik asit sıcakta, çoğu metallerle SO2 verecek şekilde reaksiyona girer:

2Ag+2H2SO4®Ag2SO4+SO2+2H2O

Altın, reaksiyona en zor girenidir. Derişik sülfürik asit, kaynama noktası düşük olan diğer asitlerin tuzlarını bozar.

H2SO4 + NaCl®HCl+ NaHSO4

Bu özelliğinden dolayı diğer asitlerin üretiminde geniş çapta kullanılmaktadır.

Sülfürik asit üretimi diğer kimyasal maddelerinkinden hayli fazladır. Hatta bir ülkenin, sülfürik asit üretimi kimya endüstrisindeki seviyesini gösterir. Hemen hemen her endüstri sahasında kullanılmaktadır. Süperfosfat gübreler, sülfatlar, selofan, rayon, deterjanlar, hidroklorik asit, nitrik asit, hidrojen florür, borik asit, boyalar, boyar maddeler, patlayıcı maddeler, sülfone edilmiş hidro karbonlar, kauçuk, alkoller, böcek öldürücüler sülfürik asidin başlıca kullanım sahalarıdır. Ayrıca petrol rafinasyonunda, akülerde ve cevher yıkamalarında büyük ölçüde kullanılır.

Sağlık açısından riskleri

Hangi konsantrasyonda olursa olsun, gözlerle teması tehlikelidir. Derişik sülfürik asit gayet aşındırıcı olup, deride şiddetli yanıklar meydana getirir. Temas halindeki bölge bol su ile yıkanmalıdır.