SGK’dan ’boşanan kadına denetim’ açıklaması

SGK’dan yapılan yazılı açıklamada, “Kurumumuzdan gelir ve aylık bağlanamayacak halleri (5510 sayılı Kanunun 56’ıncı maddesinin son fıkrası) ’Eşinden boşandığı halde boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan maaş tutarları (96. madde hükümlerine göre) geri alınır’ yasayla düzenlenmiştir. Boşandığı eşiyle fiili birlikteliği tespit edilenlerden aylıkların kesilmesi ve geri alınması açık kanun hükmü olduğundan denetmen raporu doğrultusunda sadece aylıkların kesilmesi ve geri alınması yoluna başvurulmaktadır. Fiili birliktelikle ilgili Anayasa Mahkemesi (AYM), ilgili yasa maddesinin anayasaya ve özel hayatın gizliliğine aykırı olmadığının yanında bağlanan gelirlerin kesilmesi ile geri alınmasının SGK’nın hakkı olduğuna karar vermiştir. Kurum, AYM tarafından verilen kararların doğrultusunda yönetmelik değişikliğine giderek özel hayata saygı prensipleri doğrultusunda savcılığa suç duyurusundan vazgeçip, boşandığı eşiyle fiili birlikteliği tespit edilenlerden aylıkların kesilmesi ve geri alınması (yasaya göre) SGK Denetmenleri’nin araştırma neticesinde düzenlediği raporla yapmaktadır. Sosyal Güvenlik Denetmenleri, anlaşmalı (muvazaalı) boşanmalara yönelik sıkı denetimlerini önceki yıllarda olduğu gibi 2015 yılı ilk beş ayında da devam ettirdi. Sosyal Güvenlik Denetmenleri kanunla kendilerine asli görev olarak verilen kayıt dışı istihdamı önlemek, karşılaştıkları bütün zorluklara rağmen anlaşmalı boşanma araştırmalarını gerçekleştirmek, gerek Genel Bütçe’den aktarılan kurum zararını önlemek, gerekse de tüyü bitmemiş yetimin hakkını korumak için büyük bir hassasiyetle görevini yerine getirme çabasındadırlar. Anlaşmalı boşanmalara yönelik şikayetler/ihbarlar SGK’ya dilekçeyle veya Çalışma Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi ALO 170’e başvurularla ihbar/şikayet mekanizması çalıştırılmaktadır. Şikayet/ihbar sahipleri, çoğunlukla hak sahibinin mağdur olan diğer aile fertleri (annesi, kız kardeşleri veya diğer fertleri) olmaktadır. Kurum kayıtlarına giren şikayet dilekçe ve ALO 170’e yapılan ihbarların çoğunluğunda hak kaybına uğrayanların yetersiz bilgi vermeleri neticesinde gerekli bilgilere ulaşmak için kanunla yetkilendirilen Sosyal Güvenlik Denetmenleri’nin ön araştırma yapmasını zorunlu kılmaktadır” denildi.

ANLAŞMALI BOŞANMALARA DİKKAT ÇEKİLDİ

Açıklamada şunlar kaydedildi:

“Kurum, sigortalılarının (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı-4/1-a,b,c) vefatından sonra mağduriyet yaşamaması, geride kalan hak sahiplerine (eş, çocuk, anne, baba) ölüm/yetim aylığı bağlamaması yürürlükteki mevzuata göre yapılırken korunmaya değer hak sahibi kız çocuklarına aylıklarının bağlanabilmesi için evli olmamalarının yasa hükmünün gereğini yapmaktadır. Maalesef bazı art niyetli hak sahipleri, bu durumu kendi lehlerine çevirebilmek, SGK’ya ve neticesinde devleti zarara uğratmak için kullanmakta, resmi evraklar üzerinde bir boşanma yaşanmasına rağmen boşandığı eşi ile fiilen beraber yaşamaya devam etmektedir. Anlaşmalı Boşanma araştırmalarında Sosyal Güvenlik Denetmenleri birçok zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Bunlar; hak sahibi kız çocuğunun SGK’na beyan ettiği adreste veya MERNİS kayıtlarında farklı bir adres varsa her iki adreste de araştırma yapmaktadır. Bu araştırma esnasında anlaşmalı boşanan çiftler hakkında bilgi edinmek amacıyla Mahalle Muhtarından komşulara kadar çeşitli kişilere bazı sorular sorulması ve yazılı beyanlarının alınması yoluna gitmektedirler. Yöneltilen sorular hak sahibi ve boşandığı eşinin kişilik hakları korunarak hak sahibi ve boşandığı eşinin ad ve soyadları ile gerçekleştirilmektedir. Ayrıca bilgisine başvurulanlara mahkeme durumunda yazılı beyanlarının delil olarak sunulacağı bilgisi verilmekte ve beyanlarının bu yönde olması hatırlatılmaktadır. Anlaşmalı boşanmaları tespit edilerek aylıkları kesilen hak sahipleri itiraz için ilgili yer İş Mahkemesine başvurmaktadırlar. Ancak, Zonguldak İş Mahkemesi’nin 5510 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesinin anayasaya aykırı olup olmadığının başvurusunda AYM, aykırı olmadığı yönünde cevabı vermiştir. Kurumumuz adına Sosyal Güvenlik Denetmenleri tarafından gerçekleştirilen anlaşmalı boşanma araştırmaları neticesinde oluşturulan raporlarda; 2008-2011 döneminde 9 bin 702, 2012 yılında 3 bin 8, 2013 yılında 3 bin 338, 2014 yılında 2 bin 515 ve 2015 yılı ilk beş ayında da 940 hak sahibinin yetim aylığının, boşandığı eşiyle birlikte yaşaması gerekçesiyle kesilmesi istenmiştir. Oluşan bu raporlar neticesinde gerek hak sahibinin aldığı yetim aylığı, gerek sağlık harcamaları yönünden Genel Bütçe’de de yük olarak yer alan milyonlarca liralık Kurum zararının önüne geçilmesine çalışılmaktadır.”

İHA