Kira ve maaş ödemeleri kayıt dışına mı kayıyor? TCMB verileri açıkladı!
Kira ve maaşlardan kamu ve kredi kartı ödemelerine kadar bankalardaki işlem tutarları enflasyondaki yükselişi yansıtırken özellikle kira ve maaşlardaki adet ve tutar bazlı değişimlerin kayıt dışılığa işaret edebileceği tahmin ediliyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın EFT ve FAST sistemlerindeki ödeme verileri, kayıt dışı para akışına dair bazı soruları gündeme getirdi.
KİRALARDA ARTIŞ
2020 yılından itibaren kira ödemelerinde gözlemlenen artışta, konut ve işyerleri yerine “diğer” kategorisindeki kira ödemelerinin en yüksek artışı sergilediği görülüyor. Hem EFT hem FAST sistemleri bazında, konutta yüzde 1.325, işyerlerinde yüzde 872, diğer kiralarda ise yüzde 1.605 artış yaşandı. İşlem başına tutarlarda ise konut kiraları yüzde 587, işyerleri yüzde 315,5, diğer kategoriler ise yüzde 59 oranında artış gösterdi.
MAAŞ ÖDEMELERİNDEKİ İŞLEM ADETİ ARTTI
Pandemi sürecinde online ödeme sistemlerinin yaygınlaşması ve FAST sisteminin devreye girmesiyle maaş ödemelerindeki işlem adetleri arttı. Maaş ödemelerindeki işlem adedi 2020’den bu yana yüzde 40, FAST’ın eklenmesiyle birlikte yüzde 42 artarken aynı dönemde ödeme tutarları yüzde 1.144 ile yüzde 821 oranında yükseldi. Ortalama çalışan ödemelerinde ise yüzde 788 artış görüldü.
Ticari ve bireysel yatırımlar pandemi döneminde artış gösterirken, sonrasında alım gücündeki düşüşe bağlı olarak azalma eğilimi gösterdi. 2020-2024 döneminde yatırım ödemelerinde yüzde 41 düşüş kaydedilirken kamu ödemelerinde işlem adedi yüzde 66, tutar bazında ise yüzde 3 bin 833 artış yaşandı.
KREDİ KARTI ÖDEMELERİNDEKİ DEĞİŞİM
Kredi kartı ödemelerinde de belirgin bir artış yaşandı. 2013-2023 yılları arasında ekstre başına ödeme tutarı 1.308 TL’den 14 bin 667 TL’ye çıkarken, işlem adetleri yüzde 133, tutar bazında ise yüzde 1.312 oranında yükseldi. 2024 yılı ise henüz tamamlanmadan geçen yılki ödeme tutarını aşarak dikkat çekiyor.