Emekliler dikkat! Maaş sistemi değişiyor mu?
Milyonlarca emekliyi ilgilendiren yeni maaş düzenlemesi için hükümetin harekete geçmesi bekleniyor. Emekli maaş hesaplamasında adaletsizliklerin giderilmesi amacıyla sistemde değişiklik yapılacak. Bu yıl emeklilik dilekçesi verenler, yüzde 35 daha yüksek aylık alacaklar
Türkiye’de emeklilik sistemi yeniden yapılandırılacağı iddiası gündemde. Enflasyon oranlarındaki yıllık değişim, emekli maaş hesaplamalarında yüzde 35’e varan farklara yol açabiliyor. Peki, talep tarihinin maaşı neden düşürdüğü merak konusu. Ekonomi yönetiminin, emekli maaşlarındaki bu adaletsizliği gidermek için harekete geçmesi bekleniyor.
Sabah’tan Faruk Erdem’in haberine göre, enflasyon oranlarındaki yıllık değişimler emekli maaşlarında eşitsizliklere neden oluyor. Enflasyonun düştüğü yıllarda daha düşük maaş bağlanıyor. Örneğin, 2022 yılında emeklilik talebinde bulunanlar, 2021 yılında talepte bulunanlara kıyasla yaklaşık yüzde 17 oranında daha yüksek maaş aldı.
'EMEKLİLİĞİ DEĞİL, ÇALIŞMAYI TEŞVİK EDİYOR'
Emekli maaşları hesaplanırken, 1999 öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç farklı döneme göre işlem yapılıyor. Bu hesaplamalar, üç ayrı kanuna dayanıyor. Bu nedenle, çok değişken olmayan bir güncelleme katsayısı ve aylık bağlama oranı ile tek bir hesaplama modeli oluşturulabilir. Bu sayede, daha fazla prim ödeyen ve daha uzun süre çalışanlar, daha yüksek maaş alabilir. Bu sistem, emekli olmayı değil, çalışmayı teşvik eder.
İkinci bir sorun ise, taban maaşın hemen üzerinde maaş alanlar açısından ortaya çıkıyor. Örneğin, bugün 12.500 TL olan taban maaşın hemen üzerinde, 13-15 bin TL arasında maaş alan çok sayıda emekli bulunuyor. Ancak, 3.600 gün prim ödemiş veya düşük kazanç bildirmiş bir emekli ile daha fazla prim ödemiş ve uzun süre çalışmış bir emekli arasındaki maaş farkı neredeyse yok denecek kadar az.
Bu durum, 9 bin gün Bağ-Kur primi ödemiş esnaflar için daha belirgin hale geliyor. 3.600 günle emekli olan biri ile 9 bin gün Bağ-Kur primi ödemiş biri, aynı 12.500 TL taban maaşı alabiliyor. Bu da ciddi bir adaletsizliğe yol açıyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2024 yılında dilekçe verenlerle 2025 yılında dilekçe verenlerin emekli maaşları arasındaki büyük farkın giderilmesi için bir çalışma başlattı. Bakanlığın yapacağı düzenlemenin, emekliliğine daha uzun süre olan diğer kişileri de kapsaması bekleniyor.