Türkiye, kalıcı Ukrayna barışı için bir platform olabilir

Ceren Ceviz

Şubat, Avrupa petrol piyasası için istikrarsız bir ay oldu. Kazakistan'a tedarik sağlayan ve küresel pazara petrol ihraç eden önemli bir rota olan Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu'nun (Caspian Pipeline Consortium) bir pompa istasyonuna Ukrayna'nın düzenlediği drone saldırısı, hattaki petrol akışını %30-40 oranında azalttı. Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu, ABD'li Chevron ve Exxon Mobil gibi şirketlerin ham petrolünü pompalıyor ve küresel petrol arzının %1'inden fazlasının ana ihracat rotasını oluşturuyor. Ayrıca Ukrayna dronları ile Türk Akımı boru hattı sistemine zarar vermek için birçok kez girişimde bulunuldu. Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan bilgiye göre, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Hakan Fidan'dan gelecekteki saldırıları önlemek için elindeki tüm araçları kullanmasını istedi ve Fidan da bunu yapacağına söz verdi.

Saldırılar, Ukrayna'daki çatışmaya barışçıl bir çözüm bulma çabalarının yoğunlaşmasıyla birlikte geldi. ABD Başkanı Donald Trump, ateşkes ve müzakerelere duyulan ihtiyaç konusunda sert bir tavır takındı ve Ankara, Zelenskiy'in Oval Ofise yaptığı meşhur ziyaret sırasında Ukrayna ve ABD başkanları arasındaki kamuoyuna açık tartışmayla rayından çıkan, savaşı sona erdirme girişimini memnuniyetle karşıladı.

ABD ve Türkiye, Ukrayna'daki devam eden çatışmayı çözmek için çaba sarf ederken, çoğu Avrupa ülkesi bu çabaları baltalıyor gibi görünüyor. Girişimi desteklemek yerine, birkaç Avrupa ülkesi Rusya'nın Ukrayna'ya güvenlik garantileri sağlamasını talep ediyor ve kendi barış anlaşmalarını zorluyor, bu da Amerikan önerisini etkili bir şekilde bir kenara itiyor. Yaklaşımdaki bu farklılık yalnızca uluslararası birliği parçalama riski taşımıyor, aynı zamanda Avrupa'nın kendi güvenliğini ve ekonomik istikrarını da tehlikeye atıyor.  

Beyaz Saray, Ukrayna'ya askeri yardımı iptal etme olasılığını değerlendiriyor; bu, çok kapsamlı sonuçları olabilecek bir hamle. ABD desteğini çekerse, muhtemelen ortaya çıkacak ekonomik ve güvenlik zorluklarının yükünü Avrupa ve NATO çekecektir. Kıta, Ukrayna'nın artan askeri yardım talebini ele alma ve giderek daha öngörülemez bir ortağı desteklemenin getirdiği ekonomik zorluğu yönetme gibi ikili bir yük ile karşı karşıya kalacaktır. 

Bazıları tarafından "kontrolden çıkmış bir müttefik" olarak tanımlanan Ukrayna, petrol altyapısını hedef alarak, Avrupa ülkelerine petrol ve gaz tedarik ederek ortaklarının ekonomik istikrarını sürekli olarak ihmal etti. ABD barış girişimini tehlikeye atmak, bölgeyi daha da istikrarsızlaştırabilir ve Avrupa müttefiklerinin ekonomik ve güvenlik çıkarları için önemli bir tehdit oluşturabilir.

Birleşik bir barış anlaşmasını geciktirerek ve potansiyel olarak ABD desteğini yabancılaştırarak, Avrupa zaten istikrarsız olan durumu daha da kötüleştirme riskiyle karşı karşıyadır. Kıtanın ABD-Türkiye girişimine uyum sağlama konusundaki isteksizliği, yalnızca kalıcı barışa ulaşma çabalarını baltalamakla kalmayıp aynı zamanda Avrupa uluslarına sürdürülemez bir ekonomik ve güvenlik yükü de yükleyebilir. Durum ortaya çıktıkça, bölgede daha fazla istikrarsızlaşmayı önlemek için tutarlı bir uluslararası stratejiye duyulan ihtiyaç giderek daha acil hale geliyor.

Ukrayna'nın kaotik saldırılarının ekonomik yükünü ve Ukrayna'ya askeri yardım sağlamanın beraberinde getirdiği masrafları en aza indirmek için, Türkiye'nin çatışmanın ilk gününden bu yana barışçıl bir çözüm bulma konusundaki kararlılığı göz önüne alındığında, Türkiye, Türkiye'nin barış müzakerelerinde ev sahibi olma fikrini gündeme getirmeli ve desteklemelidir. Türkiye'nin Rusya, Ukrayna, AB ve NATO ile dengeli diplomatik ilişkileri onu ideal bir arabulucu yapmaktadır.