İsrail ekonomisine darbe

İşgal devletinde ekonomi gittikçe dibe batıyor. Financial Times’ın haberine göre resmi veriler, Gazze'de HAMAS'a karşı yürüttüğü savaşa kaynak aktaran İsrail ekonomisinin 2023'ün son çeyreğinde yıllık bazda neredeyse yüzde 20 küçüldüğünü gösterdi Gayrisafi yurtiçi hasıladaki (GSYH) uzmanların tahminlerinden çok daha keskin düşüş, HAMAS'ın 7 Ekim'deki Aksa Tufanı Operasyonu’nun ardından yüz binlerce İsrailli yedek askerin savaşmak üzere seferber edilmesiyle meydana geldi. GSYH üçüncü çeyreğe kıyasla yıllık bazda yüzde 19,4 oranında geriledi. Çeyrek bazında bakıldığında ise ekonomi bir önceki üç aya kıyasla yüzde 5,2 daraldı. Bloomberg'in analistlerle yaptığı bir ankette medyanın tahmini yıllık bazda yüzde 10,5'lik bir düşüş olacağı yönündeydi.

 300 BİN YEDEK ASKER

Merkezi İstatistik Bürosu, keskin düşüşün kısmen, aylarca sürecek askerlik hizmeti için iş yerlerini ve işletmelerini geride bırakmak zorunda kalan 300 bin yedek askerin askere çağrılmasından kaynaklandığını açıkladı. Ekonomiyi vuran diğer faktörler arasında hükümetin ülkenin kuzey ve güney sınır bölgelerinden tahliye edilen 120 binden fazla İsrailliye konut sağlaması da yer aldı.

FİLİSTİNLİ İŞÇİLERE KISITLAMA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜ VURDU

İsrail, 7 Ekim operasyonunun ardından Filistinli işçilerin Batı Şeria'dan ülkeye girişine de sert kısıtlamalar getirdi. Büro, bu uygulamanın inşaat sektörünü vurduğunu ve işgücü sıkıntısına yol açarak ekonomik büyüme üzerinde ek bir engel oluşturduğunu söyledi. İşgal, hükümet harcamalarında keskin bir artışı tetikledi ve savaşın başlamasından sonraki üç ayda bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 88 arttı. Tüketiciler ise yüzde 27 daha az harcama yaptı. Yatırımlar yüzde 70 düşüşle en büyük darbeyi aldı. Rapora göre mal ve hizmet ithalatı yüzde 42 düşerken, ihracat yüzde 18 azaldı.

‘KAYITLARDAKİ EN ZAYIF ORANLARDAN’

Capital Economics'in gelişmekte olan piyasalar ekonomisti Liam Peach, İsrail ekonomisindeki daralmanın "beklenenden çok daha kötü olduğunu ve HAMAS saldırıları ile Gazze'deki savaştan alınan darbenin boyutunu ortaya koyduğunu" söyledi. Peach, ülkenin 2024 yılı büyüme görünümünün "şu anda kayıtlardaki en zayıf oranlardan birine sahip olacağının muhtemel göründüğünü" söyledi.

KREDİ NOTU DÜŞÜRÜLDÜ

Bu ayın başlarında derecelendirme kuruluşu Moody's, Gazze'deki savaşla ilgili endişeler, özellikle de çatışmanın ne kadar sürebileceği ve ülke ekonomisi üzerindeki daha geniş etkisi nedeniyle İsrail'in kredi notunu A1'den A2'ye düşürdü. Kuruluş ayrıca savaşın Lübnan merkezli Hizbullah militan grubuna karşı İsrail'in kuzey cephesine yayılma riski nedeniyle İsrail'in borç görünümünü negatife indirdi. İsrailli liderler rapora tepki gösterirken Başbakan Benjamin Netanyahu şu iddiada bulunmuştu: "Not indirimi ekonomiyle bağlantılı değil. Bu tamamen bir savaşın içinde olmamızdan kaynaklanıyor. Savaşı kazandığımız anda notumuz tekrar yükselecektir ve savaşı kazanacağız."

Netanyahu HAMAS'a karşı "tam zafer" elde edilene kadar savaşmaya devam edeceğine dair kamuoyuna söz verdi. Bu ayın başlarında bunun en az birkaç ay daha süreceğini söyledi. Rapora göre, İsrail'in teknolojik açıdan gelişmiş ekonomisinde geleneksel olarak güçlü olan ve İngiltere ve Fransa'dan daha yüksek olan kişi başına düşen GSYH'si 2023 yılında yüzde 0,1 azalırken, nüfus yüzde 2,2 arttı.